Het Calvinisme en de Kunst - pagina 79

79 nussvoraclitondon, Fi-iinkreich

opferwilligon

Refcjrniatori.sche

als

sclineldigeii

l*iediger

Manucr

mm

wurden, die in don Niederlandcn das

gebiklet

auUralen,

die in

Volk hcgeisterten, die Spanischen fiewallhenschaft im vieljahrigon unbougsamen HcldcM-Kampreri zn lucclicn, die jenes mamdiaflo Pmilancitlium gnindelcn, deidie polilisclien Fcjlgciiingen aus den Evangeliën zog mid den IVricn protestantischen Staal in Kngland

dem

Amerika

nn<l

Demulliig

anlbautf;.

Hathsclilusse seiner Erwiililung

waren

vor

sie furchllos

(Jolt.

und

aher ruhend auf

den Mensehen, ein sieggewisses und todthereites Kriegsheer der Reformalion gegenüber den Jesuilcn im Diensie Roms. Der harte und strenge Stil, in welehem Sie das

elhisehe Ideal auspnigte. enlhehrt der lieileren Anmutli.

m

unablifingig vor

aher er war nothwcn-

en Sehönheit die Statte zu l)e reit en." Die Kunst in Z u sa m men hang mit der Culturentw, IV. p. dig

11

der

Men

***)

f

rei

veiiiezc hierbij niet uit hel oog, dat

verreweg de meeste

Zie Carrière, 308.

aesllietiei hierin

Zimmermann zegt: ,Das Wesen des wahren Kunstwerkes ist nicht dureh die blosseSehönheit seiner Form, sondern mit dies e ziigleich er si dureh den elhischen Werlh seines (iehalts erschöpft ;' (Cf. Ceseh. des Aesleprincipieel

aan

hel

dan

Calvinisme

gelijk

geven.

Als

hiermede een beginsel uitgesproken, dal op ons tegenwoordig om juist tot onze conclusie te leiden. Iels wat in Zimmermann vooral, die tot de Formalistische school behoort en Herbarts grondgedachte volgt, beteekenis heeft, ook al laat hij er terstond op volgen, wat ook wy zeggen, dat de aestheticus als zoodanig alleen de schoonheid beoordeelt, en slechts als mensch de redelijke waardij. Vergelijk ook G. («üntuer, lik.

I.

p. (iü.)

is

tooneel slechts behoeft toegepast,

(Jrundzüge der Tragischen Kunst; Lpz. darum einer Kunst, die da ohne das Bewusstsein jene naive Goltinnigkeit

sprung und Wesen."

schaiï'en

will.

u.

Berlin 1S85.

p.

509.

,Wehe

ihrer Cüllesverwandschafl,

ohne

Sie sagt sich los von ihrem eigenslen Lr-

En evenzoo Plaxck, „Cesetz und Ziel der neueren Slultg. 1870. p. 113: „Die Wahre Kunst muss nicht nur

Kunslentwickelung,

ganzen Volkslebens, sonderen aueh um dieses sein nalürlicher Erguss seines religiösen (d. h. sittlichen) Gemeinbewusslseins sein." Schoon, hoewel te Hegeliaan?ch is ook wat Portig zegt: „Die echte Kunst wiid nie etwas Anderes wollen und könneii, als dem höchslen, d. h. dem religiös-siltlichen Gehall zur Wiedergeburt und Atiferslehung zu verhelfen in einer Form, duicli welche er ersl wajirliaft lel)t und befruclilend die mallen Herzen der Erdenpilger zu erfiillen imSlande isl." Portio,

überhaupl

ein Heiliglhuin des

zu köiinen, ein unmiüelbarer und

Das Christus Ideal in der Tonkunst, Heilbrunn, 1883. p. 73. Zie ook G. Portig, Das Welt ge richt in der bildenden Kunst. Heilbrunn, 1885. und der Meiich, Lpz. Weigel 18GG. p. 725. p. 9; en H- ülrici, Gott Pagode, Moskee en Kathedraal beheerschen in de ontwikkeling der grondgedachte. Wal echter ook dient opgemerkt is, dal hel niet anders kon. Elk dezer geestesrichtingen was een principieel religieuse. Haar toon, slyl en karakter kon dus niet anders dan uit beur mclaphysische voorstelling geboren worden. Heur ideaal kon op aesthetisch gebied niet prijsgegeven, en hel streven moest wel zyn, om Ware dan ook het Calvinisme alle lagere levensuiling naar dit ideaal op te hellen. "")

elk

Dit feit

dezer

wonil

niel

oiilkenil.

kunslverschijningen

voor de glorie van lu't Eeuwige Wezen opgekomen, en ware ook maar iets anders of minder dan Godzel f geweest, zoo zou ook hel Ca'vinisme den drang gekend liebbeM om zijn ideaal ziidijk aaiiseh)uwelijk te maken, en ongelwijfcld waic er een Calvinistische kuiislweield geboien. Nu echter zijn ideaal, absuluul, tol de glorie van (iodzelf opklom, nu kon er in hel zinlyk schoon geen ladiler van de aarde naar den hemel reiken, en wierd de niel in zoo absolulen zin zijn

ideaal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen