Locus de Consummatione Saeculi - pagina 411

College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek). bloot;

naren,

we

dat

dat

in

in

de Schrift herhaaldelijk lezen van de wijsheid der Egypte-

Indië reeds lang voor de Christelijke periode een diep vertakt

China een fond van wijsheid aanwezig was. Wat de Spreuken en de zoogenaamde chokmatische literatuur ligt een overblijfsel van aocpia, die in het bewustzijn der menschen was, langen tijd voordat de wetenschap is opgekomen. Wat is het onderscheid tusschen die zoogenaamde wijsheid [chokma) en de wetenschap? De eerste, die bij alle volkeren geweest is, is 1". een zekere overlevering,

denken bestond, dat

Schrift

die

betreft,

van het

in

rijper

keren bewaard

in

de

bewustzijn van, den oorspronkelijken mensch uit, in de volwaardoor ook kennis van de natuur bij die volken aan-

bleef,

maar te loor ging; 2*^. bestond die wijsheid waar de wetenschap nog niet werkt in 't gemoed der menschen,

wezig- was, die wij niet bezitten, daarin, dat,

een

intuïtieve

wijsheid opkomt.

In ons land

b.

v.

vindt

men

op het platte land,

wetenschap om, wijze vromen, menschen met een natuurlijk inzicht in de dingen, het geniale idiotisme, werkingen van klaar en helder oordeel, niet als resultaten van wetenschap, maar als intuïtief resultaat van geheel

buiten

hen aanwezig zijnde vermogens. die lijn ligt de kunst, als een zaak van intuïtie en genialiteit, die vanzelf in de personen ontspringt. Door die kunst en niet door wetenschap heeft de mensch geleerd de zee te bevaren, het wild te bejagen, metalen te bewerken en machtige dingen aan te grijpen. Het is door de practische resultaten van de in den mensch intuïtieve kunst, die in de dagen dier priesters en wijzen, door hen verzameld, bij manier van recept werden voorgeschreven, dat al de schat van aocpia gevormd wordt. Het is daardoor gekomen, dat de priesters zulk een invloed op het volk konden uitoefenen, doch .... dit alles heeft met ons woord wetenschap niets uitstaande. in

Op

De

wetenschap begint met A r

i

s t o t e

1

e

s.

Wat

is

het hoofd-

motief? Ligt het soms in de kennis der physica, dieren of plantenwereld ? Neen, want daarin waren de Babyloniërs hem vaak vooruit. Maar dit is het punt, waarom Aristoteles epoche maakt en een nieuwe ontwikkeling begint,

omdat

hij

de eerste was, die

hem had men

altijd

's

menschen kop van binnen bekeken

het uitwendige bezien,

heeft.

Vóór

maar nooit gevraagd, wat toch den mensch was; wat eigenlijk

wel het psychisch verschijnsel van denken in het denken was en hoe het in zijn werk toeging, welk verband er bestond tusschen wil en denken, of er wetten voor dat denken waren of niet. Aristoteles spoorde de wetten op, die het denken beheerschen; dacht na over het wezen van het denken en riep een logica in 't leven. Die cene greep om niet alleen op de piano te spelen, maar ook het snarenwerk er uit te nemen en de snaren en klanken der menschelijke hersenen na te gaan, deed de groote

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen