Locus de Consummatione Saeculi - pagina 422

90 College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek). gering

en

bestond

slechts

in

liet

Tegenover de attaqueerende macht aan het opslaan van tenten, het dien strijd is het weven en zijn de Zoo is dus uit jagen en visschen,

schuilen

achter

rotsen en in bedekking.

der natuur in koude ontstond de behoefte

bouwen van huizen en van

kleeding. Uit

verschillende kunsten ontstaan.

regen en koude, storm en wind die geheele De industrie is een der eerste wegen,

actie geboren, die tot de industrie leidde.

waardoor men op het veld van overheersching der natuur dus verder kwam. Langs dien weg kwam men er ook toe dier, plant en metaal ook inwendig te bezien.

B.

Hebben we

gezien, hoe op dit vierderlei veld van kennis de eerste An-

zijn, thans komt de vraag aan de oi'de, hoe uit die eerste zwakke poging om op die velden te gaan nadenken, is opgekomen een schat van kennis eneene min of

satze van kennis begonnen

meer intellectueele bespieding.

Bij

de beschouwing van het vo-

geschiedde toch alles gedwongen, en, waar de

strijd ophoudt, wordt nog geen spontane intellectueele ontwikkeling geboren. Kaadplegen we de oudheid, dan treft ons dit verschijnsel, dat de kennis is voortgeplant per traditionon. Dit is het element, waarop nadruk moet gelegd. (De tegenwoordige critische tijd is Cartesiaansch in den wortel en begint daarom altoos met niets te weten en wil zoo de zaak tot eene oplossing brengen.) De werkelijke gang van zaken is geweest, dat de menschheid in verschillende geslachten eerst steen op steen legde en dat zoo een gebouw is opgetrokken. Dit wordt bedoeld met de historische traditie. Het is verkeerd deze traditie te wantrouwen en over boord te werpen. Men mag haar niet eli mineeren, daar zij de draagster der menschelijke kennis is; wel mag men zich critisch tegenover haar stellen. In overeenstemming daarmede vinden we bij de volken, voordat het tot een opteekenen in boeken kwam, een bijzondere taaiheid en gelijk blijven van de verschillende soorten van menschelijk leven. Vergelijk b. v. de weinige veranderingen, die talen als 't Sanskriet, Chineesch en Hebreen wsch ondergingen met ons Hollandsch, gelijk het voor acht eeuwen was, waarvan we bijna niets verstaan kunnen. Nog veel minder is het oude Duitsch verstaanbaar. Kent men evenwel Hebreeuwsch, dan kent men dat van acht eeuwen vroeger even goed. Er is dus een hechten aan de traditie, dat gepaard gaat met een veel sterker ontwikkeling van memorie. Bij ons is de memorie vreeselijk zwak. Een bepaalden inhoud van kennis, b. v. voor een examen, van binnen te consolideeren is voor ons zoo moeielijk, dat het in een bleek uiterlijk zijn nadeeligen invloed op de gezondheid doet uitkomen. Bij de ouden echter was de memorie zoo sterk, dat geheele gedichten van Ho-

rige

merus per memoriam van geslacht aan geslacht werden overgeleverd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen