Locus de Consummatione Saeculi - pagina 414

82 College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek).

bewustheid positie loilden nemen. De Reformatie is tot stand gekomen, doordat de zelfstandiglieid zich gevindiceerd heeft, en tegenover de knellende banden der hiërarchie was de Reformatie de macht, die de wetenschappelijke rrije

ontwikkeling in

Dit

't

leven

riep.

tamelijk wetenschappelijk op elk gebied cenigermate begonnen.

is

de eeuw der Reformatie een behandeling der natuurmedische en philologische wetenschap ontstaan; de monumenten uit dien tijd leeren iets anders. In den eersten tijd voerden de Humanisten den hoogsten toon. Zij waren geen mannen van wetenschap, maar van den iiittvendigen vorm, die het wetenschappelijke het eerst begonnen toe te passen op de taal. Zij stelden het klassieke Latijn tegenover het potNiet

dadelijk

kundige,

is

in

juridische,

der monniken en het kerklatijn. De Grieksche taal b. v. bedoelt de aesthetische aandoeningen, de oratorie en poëzie tot haar recht te doen komen.

jeslatijn

Van lieverlee is eerst daarnaast opgekomen een soort medica en physica, een tatonneeren van terreinen, waarop echter geen snelle vorderingen gemaakt werden. Die wetenschappen zijn toen begonnen, maar toch altoos zoo, dat ze meer half empirisch en half bewust op eigen terrein voortsukkelden.

De derde periode trad in op 't laatst der vorige eeuw, waarin het generieke begrip van wetenschap aan de orde is gekomen. Verschil tusschen het tegenwoordig begrip van wetenschap en de wetenstudiën der Reformatie bestaat hierin, dat men in de eeuwen sedert de Reformatie nog niet kwam tot eenig steekhoudend philosophisch 't

schappelijke

en dat de ontleding van den menschelijken geest nog altoos dreef op en gedeeltelijk op Petrus Ramus, die Aristoteles willende op zij

stelsel

Aristoteles

dringen, iets veel minders in de plaats bood, dan Aristoteles gaf. Toen trad Kant op, die als een tweede Aristoteles eveneens het denken in

het menschelijk tischen Vernunft".

ging

hij

Van

hoofd

onderzocht.

(„Kritik der reinen Vernunft", „der prac-

Het denkvermogen, het denkend subject en de denkwetten

na.

oogenUik of is het hesef opgekomen, dat alle wetenschappen samen één groot organisme uitmaken. Iemand, die het verband tusschen de verschillende de

dit

wetenschappen niet begrepen

heeft, telt

dan ook niet meer mee onder

mannen van wetenschap. Van

dien tijd af leerde men onderscheiden tusschen wetenschap en geleerdheid. De 17e en 18^ eeuw vormen het polijhisio-

De polyhistoren waren zeer knappe menschen, die alles in hun deponeerden. Dan eerst telde men mee, wanneer men alles van allo mogelijke dingen wist. De professoren gaven college in verschillende faculrische tijdperk.

hoofd

Zoo nam b. v. een professor in de theologie een college waar voor een ambtgenoot in de medische faculteit. Uit dien tijd dateeren allerverschrikketeiten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen