Locus de Consummatione Saeculi - pagina 458

126

College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek).

daarna komt kan het recht evengoed anders maken. Cf. de geschiedenis van de Zuidelijke Staten van Amerika en nog onlangs de onttroning der koningin van de Hawaï-eilanden te Honoloeloe. Ze weigerde afstand te doen, toen men dit verlangde. Waarom? Omdat het aldus door de historie geworden was. Maar

met hetzelfde recht een volgenden dag een ander komen, omdat men dan de macht om het recht te handhaven ontleent aan den mensch, hetzij aan den door het volk geuiten wil, hetzij aan de feiten. De historie kan niet veel inbrengen, want morgen kan er evengoed een nieuwe historie beginnen. II. Voortgaande op die lijn van het Pantheïstisch proces, zullen we nu aantooneu, wat het dilemma is, waartoe ten slotte alle rechtsstudie komen moet. Het is dit, om of te zyjn Pelagiaansch en dan het rechtsbegrip te handhaven, of in het Pantheïsme op te gaan en dan alle recht te verliezen. Zoo werd bv. in het pleidooi, gehouden voor Ockeloen uit Eotterdam, den moordenaar van een politieagent, door pleiter gezegd, dat het wel ongelukkig was, dat een getrouw agent door moorddadige hand gedood werd, en dat men daarmede m.edelijden moest hebben, maar dat men toch nog meer medelijden moest hebben met den moordenaar, want, ware hij geboren in een anderen kring, in een zoo kan

andere omgeving en te midden van andere levensomstandigheden opgegroeid, dan zou hij zulks niet gedaan hebben^ zoodat dus de moordenaar de dupe geworden is van een ongelukkigen samenloop van omstandigheden. Dit is nu niet de conclusie van een handig advocaat, maar de consequentie van een stelsel en wel d e consequentie van het rechtsstelsel, dat op dit oogenbUk den boventoon heeft. Nu is dat sociale rechtsstelsel, zooals men 't gewoonlijk noemt, nog niet doorgedrongen in de praktijk van rechtbank en wetten, want dit gaat zoo spoedig niet. Een nieuwe sfeer van gedachten leeft eerst vaag in de opinie, vindt daarna haar wetenschappelijke systematiseering, gaat dan van lieverlee in de wetten over en komt dan uit de wetten van lieverlee in de rechtspraktijk.

Het

stelsel als stelsel in die richting is

thans in de juris-

prudentie aan het woord.

We kunnen het ons gemakkelijk voorstellen. Het is in de eerste plaats het standpunt van den individu, het Pelagiaansche Standpunt, waarbij alles gededuceerd wordt uit den vrijen wil van den menschelijken eenling. Daaruit wordt dan het Staatsgebouw opgetrokken. Uit de combinatie van Pelagiaansche eenheidswillen komt dan de wetgeving tot stand, alsook het mandaat voor degenen, die het bestuur in handen hebben en tevens de impuls, en het mandaat voor den rechter. Pelagiaansch poneert ieder individu een wil om op het gegeven oogenblik a of ö te doen.

dan

komt

is

hij

voor

b

aansprakelijk,

het, dat hot rcvolutionnaire

Is

omdat

a goed en b kwaad en doet b uit zijn wil vooi-tkwam.

standpunt

in zoovoi-rc

hij

b,

Vandaar

nog een Ix-houdcnd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen