Encyclopedie der Heilige Godgeleerdheid - pagina 132

,,

Afd.

124

niseerde

§ 6l.

III.

HET HUMANISME.

dat de standaard van het zedelijk leven onder haar geeste-

;

schromelijk

lijken

Hfst.

2.

daalde; en dat het echte leven der vroomheid

zich in mystieke kringen terugtrok. Dit ziekteproces moest tot een

kwam

den aanvang der i6 de eeuw van

crisis

leiden; en deze crisis

twee

kanten tegelijk, door het Humanisme

door de Reformatie, die

Het Humanisme

is

in

dat in Erasmus, en

,

Luther belichaamd werd

in

de dochter der Renaissance, niet

dit verschijnsel

De Renaissance had het oude classieke leven gegalvaniseerd maar eerst in het Humanisme herleefde het oude paganistisch be-

zelve.

ginsel.

spel in de I4 de eeuw, vooral in Italië,

Het

met de

reliquiên

van oud-Rome en Griekenland gedreven, maakte den indruk van een schitterende maskerade

in antiek

costuum

,

maar droeg

niet het

Kerk onder een Kerk zelve

karakter van een strijdvaardig leger, dat tegen de

eigen vaandel optrekt. Veeleer was het een maskerade in de

gehouden zich

,

waarbij de kerk op haar beurt

uit

den buit der Renaissance

den philosophen-mantel van Aristoteles had toegeëigend. Maar

anders

werd

kwam,

en in

dit

toen

mannen

Wimpheling,

Johannes

Petrarca's

Peter Luder,

als

Agricola,

aan het woord

geestelijk kroost

Conrad

Celtes, Jacobus

Alexander Hegius en Joannes

Reuchlin een keurkorps leverde, dat straks onder den vorstelijken scepter van

Desiderius

Erasmus een

nieuwe aera zou inwijden.

Voor deze mannen toch was de wereld van oud-Griekenland en het

Rome

der Keizers geen historisch blijspel meer, dat uitzucht

naar genot wierd opgevoerd

,

maar een eeuwige

de phantasie van het Christendom dat

ze"

in

niet philosophisch, veel

de Christelijke er

,

die ze voor

stellen.

Niet

aanstonds aan de oude pantheïstische philosophie den triomt

over het Christelijk Theïsme poogden

was

realiteit

de plaats wilden

toe

classieke

om

religie die in

den vorm

wereld

juist

te verschaffen.

Hun

neiging

meer aesthetisch-philologisch. Tegenover de mijn had gegraven, neigde hun zin

te verheerlijken,

in het juist besef,

dat de

op het stuk van den vorm tegenover het

Christendom het sterkst stond.

Meer dan schoone

taal

Aristoteles' diepzinnige theorieën boeide ,

hen daarom de

waarin oud-Griekenland geschreven en gezongen had

en bittere wrevel vervulde hun hart tegen de barbaarsche

den spitsvondigen toon der toenmalige doctores artium

dictie

en

et theologiae.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen