Encyclopedie der Heilige Godgeleerdheid - pagina 137

,,,

Afd.

om,

lijkheid inzag

Hfst.

2.

III.

§ 63. CALVIJN.

den gewijzigden stand der geesten ook zelve

bij

,

op Theologisch gebied naar een meer houdbare

dan volgt

129

positie

om

te zien

Theologie zich van nu aan encyclopae-

hieruit, dat de

disch in een drieledig spoor gaat bewegen, tot ze in een Luthersche

Gereformeerde

een

slechts

drie,

zagen we een poging vergeten

niet

voorbij is

en

een

van

vier

gewaagd

Van

uiteenvalt.

ontwikkelingen spreken we.

Niet als

al

spoedig ook van rationalistische zijde

om

de Theologie te ontzielen, ofalswierd

dat

,

Roomsche Theologie

dat ook de mystiek, ten deele vooral in het Anabaptisme

,

nog telkens het hoofd ophief; maar omdat de Theologie door het Rationalisme en

thuishoort,

mystiek

de

het

op het ook

de

in

ontzieling

van de

terrein der Philosophie

eeuw

i6' le

tot

geen

eigenlijk gezegde wetenschappelijke Theologie gebracht heeft.

§ 63.

Calvijn.

Het bevreemde

dat in deze korte geschiedenis der Theo-

niet,

Encyclopaedie geen breede plaats aan Luther noch aan

logische

werd ingeruimd.

Calvijn

Vooral

Luther was geen

man van

het

kader, die zich aan scherp getrokken grenzen bond. Innerlijke aandrift

te

dreef

hem

voort

,

maar zonder dat

geven van de richting waarin

punt zag,

waarbij

hij

zou

hij

rekenschap placht

hij zich

zich

bewoog

of vooruit het

,

uitkomen. Calvijn's natuur was onge-

meer dan Luther's karakter

in overeenstemming met deze maar de nood des levens liet ook hem voor deze formeele studiën geen tijd. Het is dan ook opmerkelijk

twijfeld

encyclopaedische eischen

,

dat in Duitschland niet Luther, maar Melanchton

,

en

in

Zwitserland

maar Bullinger een korte methodologie schreven, waarop nader de aandacht worde gevestigd. Toch nemen Luther en

niet Calvijn,

straks

Calvijn in zooverre te dezen opzichte een verschillend standpunt in,

dat Luther de verhouding van de Openbaring tot de Rede, en dus

ook van de Theologie in

het

oog

tot de paganistische wetenschap,

nimmer scherp

vatte, en de inrichting der nieuwe studiën opzettelijk

aan Melanchton overliet;

terwijl Calvijn

van meet af de grenzen

der Theologie veel juister trok, door zijn leer van de algemeene

genade een eigen terrein voor de niet-theologische studiën aanwees, en

zelf te

Genève regelend optrad. Dit

verschil

komt

tamelijk sterk

9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen