Encyclopedie der Heilige Godgeleerdheid - pagina 253

,

Afd.

Hfst.

2.

§ 85. SPENER.

III.

245

Theologie, die krachtens haar gronddenkbeeld van „ de rechtvaardi-

ging door het geloof," het individualistisch stempel droeg, en moest

om hem

wel aanleiding geven,

omdat juist Rome

van krypto-Catholicisme

steeds ter wille van de

Kerk het

te

leven in de schaduw had gesteld.

Daar echter Calixtus

Disputatio de principio TJieologico,

Rome juist aanviel

het de autoriteit der

Kerk boven

verdenken

individueele geloofs,

blijkens zijn

op het punt, dat

H. Schrift plaatste

die der

,

het

is

onbetwistbaar, dat dit vermoeden ongegrond was; en moet veeleer dit

op den voorgrond plaatsen van het organisch en historisch leven der

Kerk aangemerkt

als

een

correctief, dat

door Calixtus geleverd

werd op den eenzijdigen trek van de Luthersche orthodoxie,

in

haar toenmalige phase. § 85. Philipp Jacob Spener.

Van

andere

geheel

was

natuur

de

die de school

critiek

van

Spener op de destijds geldende orthodoxie en daarmee ook op de Encyclopaedische opvatting der Theologie uitoefende. Spener was het tegendeel van historisch niet

;

Zijn oppositie was

eer aprioristisch.

tegen het individualisme, maar tegen het intellectualisme ge-

richt. Zijn

keerde zich tegen de ongeestelijke pretentie

heilige toorn

der dorre scholastieke geleerdheid, die met koude afgetrokkenheid het schematismus der Theologie voor de

Gods

in

est

kennisse

Theologia scolastica,

quam monstrum, ex

uit,

nefaria

Philosophiae et Christianae Theologiae, argutarum

commixtione

otiosarum quaestionum

Litteris

God gewelde

de plaats stelde. „Quid vero aliud est," riep Spener

„quid aliud

et

uit

,

tricarumve, atque sententiarum ex sacris

pro arbitrio hominum depromptarum

heroa nostrum Lutherum, damno, quod ex

datum

pura

coelesti

esse,

ut durioribus aliquando in Aristotelem

doctrinae

quidem quam

ille

cum

fuerat,

amasiis

forte delicatiores aures sine

suis

nausea

?

Unde nemo

illa

commixtione im-

conspecto,

ita

indignatum

uteretur verbis,

merebatur, sed

sufiferre

miretur

non

quam nunc

possunt". Gelijk echter

reeds uit dit citaat blijkt, zou deze oppositie op zichzelf Spener nog

met de Luthersche dogmatiek hebben gebracht. Immers Gerhard, wiens autoriteit nog hoog stond, had in even niet

in

stelligen

conflict

zin

geschreven

:

,,

Gravi ac salutari Consilio B. Lutherus

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen