Dictaten dogmatiek. Locus de Providentia, Peccato, Foedere, Christo - pagina 109

§ van

die

het

is

drijfkracht

boven

in

driften

naar

gedwongen en geprest door de

boven,

Een ander element komt

wil.

neemt wat waar, waardoor

iets

hoewel

zijn,

we,

zoo eens

te

dat

een

niet

noemen) dan

de plant.

bij

de klimopplant

bij

denkt niet

kant opklimmen

ik zal dien

:

echter

het resultaat

;

is,

beide hetzelfde plaats

is

een ander werktuig, dat

:

bij

zoeken

Bij

beide

beide

de plant wordt

en warmte.

licht

verschil als het

het

:

bij

feitelijk

het eekhoorntje echter

beweging gebracht wordt; een zwak psych.-eth.

in

er bij het beestje, dat bij

dus bij

anderen,

van den wortel.

het eekhoorntje, niet

de plant gemist wordt.

draaien de bladen zich naar de zon, een beest gaat ook

weer

een zeker waar-

beheerscht door vaste wet, heeft

beide gaan naar boven.

bij

:

boom boven den

er is alleen drijfkracht

Hoewel

geen verschil.

is

de plant, een instinctieve werking

Toch

het kopje en hartje van het beestje

In

Die plant verkiest niet den eenen

is

in

een andere machinerie werkt (om het

nemen, denken, willen.

element

dus

daad met ethisch karakter.

zelfstandige

eekhoorntje

het

in

een veel gecompliceerder werking dan

In

hier

hem opgewekt wordt,

in

waargenomene hebben en gaat nu naar boven. Bij dat eekhoorntje zwakke mate een causa secunda, wijl bij het dier instinctieve aan-

gevoelen

is

gebeurt

al

een principieel

eekhoorntje echter klimt naar boven als het

het

;

wat het hebben

ziet,

het beestje

:

wil dat is

den wortel

uit

iets

het spel

klimop werkt

die

:

109

Intusschen voelt ieder, dat er tusschen die twee,

pootjes.

verschil

hij

Providentia relaia ad creationem rationalem.

denzelfden boom, met pootjes, op dezelfde wijze, toch

bij

nu

De

4.

Al

is

in

Bij

veel planten

de zon liggen. Ze

het resultaat hetzelfde, toch

is

beest handelt, ziende dat er zonnestralen

er

zijn,

ware machinaal naar de warmte toegebogen. Zoo kan

men de voorbeelden vermeerderen en

aldus zien, dat het resultaat hetzelfde

kan

de plant

zijn terwijl

er toch verschil is: bij

is

een actio simplex,

bij

het

Zoodra het psychisch-ethische element in het spel komt, krijgen we een actio composita. Dat nu wordt, op den mensch toegepast, een actio composita.

dier

veel sterker.

Daarom kan men

secunda" spreken,

wijl

Het raderwerk

is.

daar

is

Zoodra we

wijl

den mensch komt

grijpt,

aanwezig

is,

die

in

vollen zin van „causa

tot zelfstandig

denken en

willen, dus

bij

de meesten één groot misver-

waar zulk een eigen werking van de causa

dan alleen

als ze nooit

reëel

tegen

is,

God

als ze tegen

reageert.

God

ingaat en dat

Denken we ons een

die de dingen nooit anders zag of wilde

dan God, dan zou mensch heeft geen vrijen wil. Dat komt, de onderscheiding tusschen twee subjecten pas merken, als ze tegen

zoo redeneerend, zeggen wij

den mensch eerst

zich voorstelt, dat,

menschenwereld, men,

bij

het dier door het 'msünct geen lubentia rationalis

hieraan toekomen, bestaat er

men

secunda plaats niet

bij

eigen actie en leven als causa secunda.

stand, wijl

ze

in

er

elkander optreden. Zoolang

:

men

die

het in alles eens

is,

wordt het

individ. karakter

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen