Antirevolutionaire Staatkunde - pagina 25

VOLKSZEDE EN GEWOONTE. Tweeërlei werkt hiertoe mede.

om

neiging,

onszelven

van motief zoo

bij

van

zich

doen,

die

de eerste plaats de ons aangeboren

In

gelijk te blijven, en ten

anderen als

ons

bij

Zede beduidt een wijze

zelf.

Ware

vastzet.

tweede de gelijkheid

aanleiding van zelf herhaalt en

soortgelijke

bij

ongedwongen voort- en het

17

dit

nu alleen

ons zelven

bij

zoo zou de zede uitsluitend haar grond vinden

geval,

in eenige

persoonlijke eigenaardigheid en dientengevolge tot dien éénen persoon

beperkt blijven. dat

dan

verkrijgt

het geregeld saamleven met anderen,

Blijkt echter bij

anderen

die

bij

een

gelijksoortige

wijze van doen zich vastzet,

Ook wie

wijze van doen iets gemeenschappelijks.

die

persoonlijk en uit zich zelf er nog minder sterk toe neigen zou, voelt zich

Alzoo

aandacht

op

van doen

wijze

groeit.

bewogen door

spoedig

al

een

Vandaar, dat zulk

nabootsingsdrift.

wordt, waar een ieder van kindsbeen af in-

waarvan

iets,

elke

afwijking in het oog springt, veler

en een „vreemd vinden,"

trekt,

wijze

die

ja,

een afkeuring

uitlokt.

En

wordt, wat eerst onwillekeurige levensuiting was, vaste

Vandaar dat

zede.

iets

deze

hoe

zede,

stellig

ook

in

eigen kring heer-

schende, van de zede in andere kringen aanmerkelijk verschillen kan.

Denk

slechts aan de

nog altoos voor

heilig

gehouden bloedwraak op

Corsica, of aan het althans vergoelijkte koppensnellen' onder de Dajaks

Toch

op Borneo.

draagt, het excentrieke

nu daargelaten, de zede, onder

de volken niettemin een, ten deele althans, gelijksoortig grondkarakter. Dit

van

gelijksoortige

de

sociale

verklaart

menschelijke natuur,

zich uit de identiteit onder alle volken

de gelijksoortigheid van huislijke en

uit

waarvoor men zich geplaatst

moeilijkheden,

ziet,

en

uit het

gelijkelijk

ondervinden

oplossing

van een zich allerwege op gelijke wijs voordoende sociale

van

met zich bracht.

moeilijkheid

de

nadeelige gevolgen, die averechtsche

Proefneming doordien de één het zus,

de andere het zoo deed, leidde dan allengs allerwege king van de minst schadelijke, meest

Het niet,

karakter

dan

uit

levenskring vrijspreken

hooger motief.

ook van

Hieruit

den

Toelichting

leugen,

is

van gedraging.

zulke wijze van doen

niet één volk, of het

zag

dat

in

in zijn

bijv.

het

de zwangerschap vóór het huwelijk, de

Dit alles nu

worden aangeduid. blijkt,

Er

al

de ontdek-

afkeuringswaardige usantiën insluipen, zoo

dronkenschap, enz. volksz^üfe

profijtelijke regelen

van zede daarentegen erlangde

tot

Het

mag zijn

naar juister taalgebruik niet als

vo\kszonden.

eiken volkskring zich

bij

het vaststellen van 2

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen