Leven en arbeid van Dr. A. Kuyper - pagina 276
DR.
254
KUYPER ALS GELEERDE.
En zooals in de Renaissance en het Humanisme weer een zoeken was naar den humanistischen levenszin, om later te komen tot een bewust philosophische uitwerking, zoo was in de Reformatie allerouden Christelijken levenszin
eerst een zoeken naar den allerlei
phasen met logische noodzakelijkheid
te
komen
om
tot het
door
ponee-
ren van een Christelijke philosophie tegenover de Humanistische. Het is gedurende deze eeuwen een worstelen van tweeërlei metaphysica. Eerst heerscht over het algemeen de Christelijke. Lang-
zamerhand
stelt zich
daar de humanistische tegen
terrein te winnen, totdat
om
steeds breeder
aan het eind der 18de eeuw de Christelijke
metaphysica schier overwonnen is. Maar in de 19de eeuw, wanneer de humanistische metaphysica zich geheel bewust geworden is en zich door een reeks van geniale wijsgeeren tot een schitterend stelsel
heeft gekristaliseerd, dan
ook de Christelijke levens- en werelddie haar uiting vindt in een eigen
is
beschouwing weer herboren,
Christelijk wijsgeerig systeem.
De Nieuwe
philosophie
stelt
weliswaar
allereerst
kennis-
het
probleem aan de orde en onderzoekt de middelen door welke wij tot keunis der dingen kunnen komen, maar als men dieper ziet en de ontwikkeling van het wijsgeerig denken
eeuw nagaat, dan
tot het einde
zien wij dat het in den grond gaat
om
der ISde
het afbreken
van de heerschende Christelijke metaphysica. De Nieuwe philosophie, die zich onmiddellijk spHtst in de tweeërlei richting van het rationalisme en het empirisme, onderzoekt of wij door de rede en door de zinnelijke waarneming kennis kunnen krijgen van de bovennatuurlijke dingen om, na tot een negatief resultaat te zijn, de metaphysica der Christelijke wereldbeschouwing prijs te geven. Het doel van het rationalisme en het empirisme is: te
gekomen
komen
tot
een kennen der bovenzinnelijke dingen langs natuurlijken
weg, het een beproeft door het verstandelijk denken, het ander door zinnelijke waarneming. Het rationalisme of de verstandsmetaphysica wil in vertrouwen op de menschelijke rede door ordelijk denken het
wezen der dingen doorgronden. Van het dualisme van Cartesius ontwikkelt het zich door het monisme van S p n o z a en de monai
dologie van
Leibnitz
tot
het eclecticisme van
Wol
f f.
Het
door het Sensualisme van L o c k e het idealisme van Berckeley en het Fransche materialisme uit
empirisme begon met Baco,
te loopen
om
op het scepticisme van
H u m e.
Zoowel het rationalisme
als
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 januari 1919
Abraham Kuyper Collection | 362 Pagina's
![Leven en arbeid van Dr. A. Kuyper - pagina 276](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/abraham-kuyper-collection/leven-en-arbeid-van-dr-a-kuyper/1919/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 januari 1919
Abraham Kuyper Collection | 362 Pagina's