Ad Valvas 1972-1973 - pagina 192

AD VAL VAS — 23 MAART 1973

8

PROMOTIE MEVROUW Vele soorten levende organismen kunnen ongunstige fysiologische omstandigheden overleven door in een rust­ of slaaptoestand over te gaan. Wanneer een lage tempe­ ratuur de oorzaak is van een der­ gelijke rusttoestand wordt deze aangeduid als"wihterslaap o£ lii­ bernatie. Van zomerslaap of aes­ tivatie wordt gesproken als uit­ droging van h e t milieu, die veel­ al gepaard gaat met een hoge temperatuur, de rusttoestand ver­ oorzaakt. Deze beide verschijnse­ len treden op binnen de groep der Mollusca (weekdieren). Opmer­ kelijk is d a t niet alleen land­ slakKcn m a a r ook sommige water­ slakken die tot de Pulmonata (longslakken) behoren in s t a a t zijn het periodiek droogvallen van h u n milieu te doorstaan. De in­ vloed van zo'n droogteperiode is met n a m e a a n de tropische zoet­ waterslak Biomphalaria glabrata bestudeerd. Dit h a n g t samen met het feit dat B. glabrata tussen­ gastheer is van de parasiet Schistosoma mansoni, die bij de mens schistosomiasis of bilharzia veroorzaakt. Niet alleen de slak m a a r ook moedersporocysten (een bepaald stadium in de levens­ cyclus van de parasiet» kunnen in h u n tussengastheer in inac­ tieve toestand periodes van droog­ te overleven. Wanneer de om­ standigheden weer normaal wor­ den kan de parasiet zijn ontwik­ kelings­cyclus voortzetten. Uit het voorgaande moge blijken dat het verschijnsel 'zomerslaap' een belangrijke factor is in de populatie­dynamica van B. gla­ brata en daarom ook in de epide­ miologie van schistosomiasis. Wanneer de slakken in zomer­ slaap gaan worden processen die / veel energie vragen, zoals voort­ beweging, reproductie en groei, onmiddellijk stop gezet. Ook n e ­ men ze geen voedsel tot zich en moeten dus om h u n metabolisme op een — zy het laag — peil te houden h u n reserves aanspreken. I n de literatum' zijn de gegevens over de aard (koolhydraten, vet­ ten) en de lokalisatie van deze reservestoffen by slakken niet eensluidend. I n dit proefschrift is met behulp van histologische en elektronen­ mikroskopische technieken h e t effect van droogte — en ter ver­ gelijking ook van honger — be­ studeerd op h e t metabolisme en de reproductie van deze voor de mens zo belangrijke hermatrodiete slakkensoort. De a a n d a c h t werd vooral gericht op de accessoire geslachtsklie­ ren. daar in de literatuur wel verondersteld is d a t de produc­ ten van deze klieren niet of slechts in h e t uiterste geval ge­ mobiliseerd k u n n e n worden t e n

GEROEZEMOES ALS A UDIOLOGISCH PROBLEEM I n de praktijk van het dagelijks leven wordt h e t k u n n e n ver­ s t a a n van spraak niet zozeer door de gehoorscherpte bepaald, m a a r voornameiyk door de sterkte van de spraak ten opzichte van om­ gevingslawaai, de zgn. slgnaal­ ruisverhouding. By nadere uit­ werking van deze situatie voor het spraakverstaan te midden v a n geroezemoes — men denke byvoorbeeld a a n recepties en ver­ jaarspartytjes — bUjkt dat in een dergehjk geval nog gesprekken gevoerd kunnen worden over een

Korte samenvatting van de i n a u ­ gurele rede waarmee dr. ir. R. Plomp, benoemd tot buiten­ gewoon hoogleraar in de experi­ mentele audiologie, op vrüdag 16 m a a r t in h e t hoofdgebouw van de Vrije Universiteit zijn ambt a a n ­ vaardde.

afstand spreker­luisteraar van Maximaal ca. 85 cm. Juist die slechthorenden by wie geen ge­ hoorverbeterende operatie moge­ lyk is ervaren by h e t volgen van een gesprek byzonder veel hinder van omgevingslawaai, z y biyken een aanmerkeiyk grotere signaal­ ruisverhouding nodig te hebben d a n normaalhorenden. Het ge­ bruik van hoortoestellen biedt in deze situaties geen uitkomst. I n dit verband wordt er o.a. voor gepleit a a n de akoestiek van con­ versatiezalen van bejaardencen­ t r a veel meer a a n d a c h t t e schen­ ken dan tot nog toe meestal h e t geval is.

ONG­BRINK Korte samenvatting van het proefschrift 'Histological and iil­ trastructural studies on t h e r e ­ productive tract of t h e tropical freshwater snail biomphalaria glabrata, intermediate host of schistosoma mansoni', waarop mevrouw drs. M. de Ïng­Brink vandaag promoveert tot doctor in de wiskunde en n a t u u r w e t e n ­ schappen; promotor is dr. H. H. Boer, co­promotor prof. dr. J. Lever.

behoeve van h e t algemeen m e t a ­ bolisme. Hierdoor zou een snelle h e r v a t ­ ting van de reproductie gewaar­ borgd zyn wanneer de omstan­ digheden weer gunstig zyn. Uit h e t onderzoek is gebleken dat de producten van sommige onderdelen van h e t accessoir ge­ slachtsapparaat gemobiliseerd kunnen worden, zelfs voordat de glycogeen opslag in andere weef­ sels en organen uitgeput is. Van

een bevoordeling van de acces­ soire geslachtsklieren t e n o p ­ zichte van andere weefsels en organen is dus geen sprake. T y ­ dens de herstelfase, wanneer de omstandigheden weer gunstig zyn, kon wel een bevoordeling van de accessoire geslachtsklie­ ren ten opzichte van de overige lichaamsdelen vastgesteld wor­ den Personalia Marijke de Jong­Brink. op 18 februari 1942 te Bruchterveld ge­ boren, legde in 1967 het doctoraal examen biologie af. Vanaf 1 j a ­ nuari 1968 is zy als wetenschap­ peUjk medewerkster verbonden aan het biologisch laboratorium vaj\ de Vrye Universiteit. Enkele stellingen 1. De aanwezigheid van in func­ tioneel opzicht verschillende com­ partimenten binnen één Golgi­ a p p a r a a t kan de morphologic van mhomegene typen secretie­gra­ nula verklaren. L Ovtracht en J P. Thiéry — i _ Microscopic 15,. 135­170 (1972). 2 De term 'dooier­granula' dient met grote voorzichtigheid g e h a n ­ teerd te worden aangezien vele dooier­granula lysosomen zyn. J. G. Bluemink — Dissertatie. Bronder­offset' Bottefdam (1967). 10. De zorg die wordt besteed a a n het overplaatsen van mensen uit saneringswyken mag in geen ge­ val onderdoen voor de omzich­ tigheid waarmee oUde bomen worden verplant.

ONDERZOEK VA N ATOOMKERNEN DOOR KERNREA CTIES

Kernen zyn opgebouwd uit pro­ tonen en neutronen, deze taouw­ ätenen worden nucleonen genoemd. Een waterstofkern bestaat uit slechts één proton, de zwaarste in de n a t u u r voorkomende kernen bevatten ruim 90 protonen en 140 neutronen. Een chemisch ele­ m e n t wordt gekarakteriseerd door het a a n t a l protonen in de kern (byv. zuurstof: 8, zwaveli 16 en u r a n i u m : 92). Het a a n t a l neu­ tronen in de kern van een ele­ ment k a n nog verschillend zijn. men spreekt d a n van de verschil­ lende isotopen van dat element en duidt ze a a n door h e t a a n t a l nucleonen a a n de chemische n a a m toe te voegen (byv. " Z u u r ­ stof, "Zuurstof, "Zuurstof». Eén van de middelen om kernen te onderzoeken is het schieten plaatjes van de t e onderzoeken met protonen op dunne tref­ isotoop. Deze protonen krygen h u n snelheid door versnelling in byv. een cyclotron.

Korte samenvatting van het proefschrift 'Investigation of " Y and " R b by high resolution i n ­ elastic proton scattering experi­ ments', waarop drs. L. Hulstman te Aalsmeer gisteren promoveerde tot doctor in de wiskunde en n a ­ tuurwetenschappen. Promotor was prof. dr. J. Blok.

Door de krachten tussen nucleo­ nen en dus ook tussen projectiel en de nucleonen van de trefplaat­ kernen kunnen er kernreacties plaats vinden. Een speciaal ge­ val is de inelastische verstrooiing, hierby wordt h e t projectiel van richting, veranderd en laat het energie m de kern achter, waar­ door de k e r n in een zg aange­ slagen toestand is gebracht. Het biykt n u dat een kern van een bepaalde isotoop slechts bepaal­ de hoeveelheden energie kan op­ nemen, d.w z. de aangeslagen toe­ standen in de kern zyn te onder­ scheiden n a a r de specifieke ener­ gie nodig voor de aanslag. Door n u de energieën van de ver­ strooide protonen (het zg. energie­ spectrum) te meten, worden de aangeslagen toestanden gevon­ den. Door de reactie­opbrong.st voor de diverse aanslagen te meten, meet men de kansen voor de diverse processen. Door bo­ vendien de verandering van die kansen te meten by veranderen­ de hoek tussen de richting van h e t projectiel en h e t uitgaande proton, k u n n e n door vergeiyking van de resultaten met theoreti­ sche berekeningen kemphysische eigenschappen van de aangesla­ gen toestanden gevonden worden.

I n h e t proefschrift worden de experimenten a a n "'Yttrium en a a n "Rubidium, welke kernen beide 50 neutronen hebben en resp. 39 en 37 protonen, beschre­ ven. De resultaten worden ver­ geleken met de reeds aanwezige kennis over de tussenliggende kern " S t r o n t i u m (ook 50 n e u t r o ­ nen, m a a r 38 protonen). Het cor­ releren van toestanden in » Y t ­ t r i u m en in »'Rubidium m e t die in «•Strontium, zioals voorspeld door een theorie, bleek vrywel onuitvoerbaar. Door de hoog op­ gevoerde nauwkeurigheid van de experimenten kon wel h e t a a n t a l bekende gegevens sterk uitgebreid worden. Personalia Leo Hulstman werd in 1939 te 's­Gravenhage geboren. Docto­ raal examen Experimentele N a ­ tuurkimde behaald in 1968. Sinds­ dien als wetenschappeiyk mede­ werker verbonden a a n h e t Na­ tuurkundig Laboratorium der Vrye Universiteit. Enkele stellingen 1. Het uitsluiten van vrouwen by topsport­evenementen op grond van de 'sex­test' is inconsequent en dus nodeloos wreed. 2. De mogeUjkheden voor inter­ landeiyke adoptie dienen ver­ ruimd te worden in h e t belang van de vele toekomstloze kinde­ ren in de derde wereld. 8. Aan de keuze van de t y d tussen het op rood springen van ver­ keerslichten voor de ene richting en het op groen springen voor een concurrerende richting dient meer a a n d a c h t besteed te worden.

IDEEËN­ORGANISATIE VRIJE UNIVERSITEIT

PROMOTIE DRS. A. KESSLER

Met wolfspinnen (fam. Lycosi­ dae) wordt een groep spinnen aangeduid, waarvan veronder­ steld wordt, dat ze een jagende levenswyze hebben, in tegen­ stelling tot webspinnen, die zit­ tend in h u n web de prooi af­ wachten. Het genus Pardosa omvat een groot aantal soorten waarvan er in Nederland een tiental voor­ komen. Aan de 8 meest voox'komende sooiten werd onderzoek gedaan naar~ eiproductie en nataliteit. De vrouwtjes spinnen in h e t voor­ j a a r (.mei/juni) een cocon, waar­ in afhankelijk van de soort een 20 tot 100 eieren worden afgezet. Deze cocon wordt door de moe­­ derspin gedurende een a a n t a l weken, a a n h e t achterhjf vast­ gesponnen, meegedragen en ver­ zorgd. Als de jonge spinnen uit h e t ei gekropen zyn wordt door de moederspin de cocon open­ gebeten en de Jongen kruipen eruit. Ze verbhjven enkele dagen op h e t achterlijf van de moeder­ spin en gaan dan een zelfstan­ dig leven leiden. Het a a n t a l eieren, dat in de co­ con afgezet wordt bhjkt voor­ namehjk afhankeiyk te zyn van de grootte van h e t moederdjer. D a a r n a a s t speelt de hoeveelheid voedsel, die gedurende de tyd d a t de eieren in de ovaria rypen, be­ machtigd kan worden een rol. Het a a n t a l jonge spinnen., dat uit de socon komt i nataliteit) is meestal ongeveer gehjk a a n het a a n t a l eieren, dat in de cocon is afgezet. Er treedt weinig sterfte van eieren op. Wel wordt op sommige terreinen een gedeelte van de cocons geparasiteerd door sluipwespen. Deze deponeren h u n eieren in de spinnecocons. De larven van deze wespen ontwik­ kelen in de spinnecocon (^ cocon­ parasieten) of binnen een spin­ ne­ei (eiparasieten). Door de coconparasieten worden alle spinne­eieren opgegeten. I n

Korte samenvatting van het proefschrift 'Een vergelijkend on­ derzoek n a a r eiproductie en n a ­ taliteit bij wolfspinnen van h e t genus pardosa', waarop .drs. A. Kessler te Vreeland vandaag promoveert tot doctor in de wis­ kunde en natuurwetenschappen; promotor is prof. dr. L. Vlijm.

het geval van de eiparasieten worden alleen die eieren waarin een parasietenei is gelegd ver­ woest. , De parasiteringsgraad kan op sommige plaatsen zeer hoog zyn. In enkele gevallen was 80% van de spinnecocons geparasiteerd. Plaatseiyk k a n op deze manier binnen een spinnenpopulatie de nataliteit dus veel lager zyn dan de eiproductie. Personalia Abelius Kessler werd op 29 Juli 1934 te Amsterdam geboren, h y studeerde biologie a a n de Vrye Universiteit en is sinds 1965 als wetenschappeiyk medewerker a a n het biologisch laboratorium ver­ bonden. Enkele stellingen 3. Bü het gebruik van statistiek in de oecologisohe opleiding is h e t gevaar groot, dat de a a n d a c h t verschoven wordt van oecologisch relevante n a a r statistisch signifi­ cante waarden. 5. Langlopend onderzoek n a a r de dynamiek van dierpopulaties moet krachtig gestimuleerd worden. 10. De grote nadruk die gelegd wordt op het bestrijden van a l ­ coholgebruik by deelnemers a a n h e t verkeer leidt tot veronacht­ zaming van andere, mogeiyk e r n ­ stiger vormen van onbekwaam­ heid by weggebruikers.

OPENING HOOFDGEBOUW Zoals reeds eerder in dit blad werd vermeld, zal op donderdag 12 april 1973 te 14.00 uur de of­ ficiële opening plaatsvinden van het hoofdgebouw. Het p r o g r a m m a van deze mid­ dag ziet er als volgt uit: PROGRAMMA Tot 13.45 uur aankomst genodig­ den, orgelspel door prof. dr. F. C. S t a m en Ewald Kooiman. — Opening en welkomstwoord door prof. dr. G. J. Sizoo, voor­ zitter Vereniging voor weten­ schappeiyk onderwas op gerefor­ meerde grondslag. — Rede prof. dr. G. C. Berkou­ wer: 'De Universiteit en h a a r toe­ komst'. — Optreden van het studenten­ koor VU en kamerkoor VU. D i ­ rigent R e i n h a r d t van Randwyk. — Aanbieding geschenk a a n H M. de Koningin. — Hare Majesteit verlaat met h a a r gevolg de aula teneinde de tentoonstelling te bezichtigen en een buitengewone byeenkomst van de Universiteitsraad by te wonen. — Aanbieding carillon door de Van Coeverden Adriani­Stich­ ting. — Voordracht architekt hoofd­ gebouw de heer Chr. Nielsen.

— Dankwoord. — Gelegenheid tot h e t bezichti­ gen van de tentoonstelling en het gebruiken van een aperitief. De aula van h e t hoofdgebouw kan voor deze plechtigheid m a x i ­ m a a l 1100 personen bevatten en h e t zal een ieder duideUjk zyn, da;t n a a s t zovele gasten en b e ­ langstellenden uit den lande niet ieder lid van de universitaire ge­ meenschap een uitnodiging k a n ontvangen. De volgende regels zullen gelden: elke docent, student of medewer­ ker die de openingsplechtigheid wenst by te wonen en langs a n ­ dere weg nog geen uitnodiging heeft ontvangen k a n zich vanaf heden begeven n a a r het I N F O R ­ MATIE CENTRUM in h e t hoofd­ gebouw, kamer lD­03 en aldaar een briefje invullen d a t in een bus wordt gedeponeerd. Deze aanmelding sluit op woens­ dag 4 april 1973. D a a r n a zal door loting worden bepaald a a n wie een toegangs­ k a a r t k a n worden uitgereikt. UitdrukkeUjk zy vermeld dat deze regeling alleen geldt voor mede­ werkers en studenten van de diensten en faculteiten welke in het HOOFDGEBOUW gevestigd zyn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen