Ad Valvas 2006-2007 - pagina 413

AD VALVAS 12 APRIL 2007

W E T E N S C H A P

^

De verlegen agitator

'

PAGINA 7

> Weetjas Rokers Rokende werknemers verzuimen om onverklaarbare redenen acht dagen per jaar meer dan niet-rokers, constateerde epidemioloog Petter Lundborg. Hij vergeleek gegevens van 14.000 Zweedse werknemers. Rokers blijken in totaal elf dagen per jaar meer te verzuimen. Dat is maar liefst 43 procent van het totale ziekteverzuim. Petter corrigeerde die cijfers voor het gegeven dat rokers ongezonder leven en vaker vuil en zwaar werk doen. Toen hield hij nog acht extra verzuimdagen over m vergelijking met niet-rokers. Hij denkt dat de oorzaak daarvan psychisch is. 'Roken is een soort indicator van een andere houding tegenover het leven. Rokers zijn meer op het heden georiënteerd en houden geen rekening met de gevolgen van hun gedrag in de toekomst', zegt hij in Het Financieele Dagblad, 30 maart. (DdH)

Privéleven Sadik Al-Azm

De islam gaat prima samen met een moderne democratie, meent de Syrisclie filosoof Sadik Al-Azm. Hij is twee maanden te gast aan de VU. TEKST: PETER BREEDVELD FOTO: VU/HYRONYMUS EVERS Wadah Khanfar, directeur van de Arabische nieuwszender Al Jazeera, liet afgelopen december in het VPRO-programma Wereldgasten een paar fragmenten zien uit een discussieprogramma van zijn zender waarin het er stevig aan toe ging. In een van de fragmenten lag de Syrische cultuurfilosoof Sadik Al-Azm in de clinch met een islamitisch geestelijke. Die werd door Al-Azm niet gespaard. Hij raakte de geestelijke waar het pijn deed en er werd flink geschreeuwd. Iets van die bevlogen onbesuisdheid was vorige week woensdag ook te zien, toen Al-Azm een lezing aan de VU hield. Een toehoorder citeerde een islamitisch geestelijke die meende dat secularisme mooi is voor in Nederland, maar niets voor islamitische landen. "Hypocriet!" riep Al-Azm met felle blik. "Zulke geestelijken meten met twee maten: één voor Amsterdam en één voor Cairo." Eerder al had hij het over de 'nihilistische, cynische, postmoderne visie' van westerse cultuurrelativisten die stellen dat westerse waarden als vrijheid van meningsuiting en mensenrechten niet van toepassing zijn op de Arabische wereld. "Zulke argumenten geven de absolutistische Arabische leiders alleen maar een excuus om door te gaan met datgene waar ze het beste in zijn: onderdrvikken en zichzelf bevoordelen."

Kapitalisme en islam Maar toen Al-Azm uit zijn slof schoot, was er al een dik uur verstreken waarin hij een behoorlijk bloedeloze voordracht had gehouden over de vraag of secularisme verenigbaar was met de islam. Het was een vrij letterlijke weergave van zijn essay 'Islam en secularisatie', vertelde een studente sociologie van de Universiteit van Amsterdam na afloop. Ze had een exemplaar van het boek Religie en Moderniteit (2004, met bijdragen van Fatima Mernissi, Abdulkarim Soroush en Al-Azm zelf) bij zich waarin het essay was opgenomen. Een interessant betoog, waarin Al-Azm Turkije als het bewijs ziet voor het feit dat secularisme en islam wel degelijk bij elkaar passen, al beweren dogmatici het tegenovergestelde. JVlaar de knappe boekzinnen vol fraaie stijlfiguren sloegen dood toen Al-Azm ze uitsprak, ook al omdat hij niet altijd even goed te verstaan was. De belangstelling voor zijn lezing was groot. Enkele bezoekers kregen de gelegenheid om

vragen te stellen, maar ze leken meer geïnteresseerd in hun eigen stokpaardjes dan in AlAzms ideeën. Een Turkse jongeman, die zich voorstelde als een docent van de VU-islamstudie, kondigde "drie vragen en twee voetnoten" aan, stak een schier onverstaanbare monoloog af en liet zich het woord niet meer ontnemen. Ook was er een slavist met uitgesproken ideeën over de Arabische taal en een jongen die beweerde dat kapitalisme en de islam net zo onverenigbaar zijn als bijvoorbeeld het communisme en het kapitalisme. Daar was Al-Azm het natuurlijk niet mee eens. "De islam heeft in de loop der eeuwen bewezen zich te kunnen handhaven binnen tal van systemen, van koninkrijken tot republieken en van de tribaal-nomadische maatschappij tot mercantilistisch-financiële samenlevingen, dus het kapitalisme zal ook wel lukken", aldus de filosoof.

Felle directheid AI-Azm is in april en mei de gast van het Blaise Pascal Instituut, voorheen het Bezinningscentrum, dat rondom hem nog een debat en een symposium heeft georganiseerd (zie kader). Volgens de studente sociologie zal er in het geplande debat volop te genieten zijn van Al-Azms bekende felle directheid. Terwijl de overwegend mannelijke bezoekers van de lezing elkaar vonden op de borrel na afloop,

Islamdebatten met Sadik Al-Azm De SyrischefilosoofSadik Al-Azm is de gast van bet Blaise Pascal instituut. Het instituut legt de discussie over de vooroordelen over de antidemocratisclie tendensen binnen de islam te willen bevorderen. Hoe kan de islam een bijdrage leveren aan een democratisch georiënteerde samenleving?, wil het instituut weten.

waar de vragenstellende slavist het hoogste woord voerde, verdrongen vooral de vrouwen zich om Al-Azm, die vriendelijk alle vragen beantwoordde en zich gewillig liet fotograferen. De studente sociologie wist binnen vijf minuten een interview met hem te regelen voor haar scriptie over secularisatie. Al-Azm is een onopvallende man. Hij ziet er alledaags uit, zou zo kunnen doorgaan voor een Nederlandse grootvader die op het punt staat een fietstochtje op paaszondag te maken:

'Zulke geestelijken meten met twee maten: één voor Amsterdam en één voor Cairo ^ nette vrijetijdskleding - een dunne wollen trui over een geblokt overhemd, een enorme bril die vooral het gemak dient. Hij oogt vriendelijk. Als hij zich niet boos maakt - heel veel lijkt er niet nodig te zijn om het vuur in hem te doen oplaaien - maakt hij zelfs een verlegen indruk.

Radicale stap

Op 23 mei debatteren om 19 uur in Felix Meritis aan de Amsterdamse Keizer^racht onder anderen Sadik al-Azm, de optische balling Nasr Abu Zeid, de directeur van de latemafional Institute for the Study of Islam la the Modem Worid Asef Bayat en de omstreden fflosoof "briq Ramadan.

Deze ogenschijnlijk onschadelijke man wordt door de gevestigde orde in veel Arabische landen als een gevaar beschouwd. Zijn boeken zijn her en der verboden en in de jaren zestig heeft hij in Libanon, waar hij lesgaf aan de Amerikaanse universiteit van Beiroet, in de gevangenis gezeten. Al-Azm, een marxistisch atheïst, beziet de islamisering van de Arabische wereld al decermialang met grote zorg. Hij vindt dat de islam moet worden hervormd, maar beschuldigt islamitische hervormers van 'intellectuele oneerlijkheid'. "Veel van die hervormers vinden dat je moslims moet aanspreken in hun eigen taal, dat wil zeggen in religieuze termen", zei hij onlangs in een interview. "Er zit een zekere intellectuele oneerlijkheid in de pretentie de islam van binnenuit te willen hervormen." Om de islam te hervormen, meent Al-Azm, is een radicale stap nodig: afscheid nemen van de letterlijke tekst van de koran. "Het is zonneklaar dat de letterlijke tekst van de koran simpelweg niet toepasbaar is op de moderne maatschappij."

De toegang is voor beide evenementen gratis.

Reageren? Mail naar: redactie@advalvas.vu.nl

Daarom is er op 25 april om 19 uur in het VU-auditorium een debat over islamisme en de (on)mogelijkheden van een westerse islam, met behalve Al-Azm ook schrijver Fouad Laroui, antropoloog Mario Buitelaar, voorzitter van de Marokkaanse studentenvereniging Mouad Zagdoud en 'schrijver op locatie' Abdelkader Benali.

Als de zeventiende-eeuwse schilder Pieter de Hooch tegelvloeren afbeeldde, was dat niet om te laten zien hoe schoon de Hollandse huisvrouw was, maar om duidelijk te maken hoe goed hij het tekenen van perspectief beheerste. Met het zonlicht dat door ramen straalt, maakte De Hooch duidelijk hoe hij met het contrast tussen licht en donker diepte op een plat vlak kon scheppen. Dat Iaat Heidi de Mare, hoofddocent bij algemene cultuurwetenschappen, zien in een essay in het onlangs verschenen boek Geschiedenis van het privéleven. De Mare ergert zich aan schrijvers als Nelleke Noordervliet die de 'doorkijkjes' van De Hooch als het toppunt van gezapige voldaanheid van schilders en hun opdrachtgevers beschouwen. Bron: de Volkskrant, 6 apni. (PB)

Suiker

Via de interactie tussen suikers en speciale afweercellen, de zogenaamde dendritische cellen, kan de afweerreactie van het lichaam beïnvloed worden. Dit blijkt uit onderzoek van Sandra van Vliet, waarop zij 12 april bij het VUmc promoveert. Ziekteverwekkers en tumorcellen verschillen van onze eigen 'normale' cellen door de suikers die zij op hun oppervlak hebben. Dendritische cellen bezitten speciale eiwitten die deze suikerveranderingen in de gaten kunnen houden. Van Vliet onderzocht de functie van een van deze eiwitten, genaamd MGL. Zij ontdekte dat MGL een aantal ziekteverwekkers kan herkennen, waaronder een tropische parasiet en een darmbacterie die voedselvergiftiging veroorzaakt. M G L op dendritische cellen kan T-cellen (afweercellen) uitzetten, waardoor de T-cellen onder conttole gehouden worden, zodat zij geen gezond weefsel gaan aanvallen. (FB)

Zeehonden Nederland heeft eeuwenlang subsidies uitgekeerd aan zeehondenjagers. Zeeuwse jagers kregen vanaf 1590 drie gulden subsidie voor elke gevangen zeehond, een enorm bedrag voor die tijd. Later waren er ook in de andere provincies dergelijke regelingen. "Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de zeehondensubsidie afgeschaft", vertelt historicus Pieter 't Hart, die donderdag 19 april promoveert op een onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse zeehondenjacht. Pieter, de zoon van Lenie 't Hart, herinnert zich dat hij als kind nog bij oude zeehondenjagers op visite is geweest. "Voor de oorlog werd er vooral op zeehonden gejaagd vanwege de traan", vertelt 't Hart. Die werd gebruikt om machines mee te smeren en als lampolie. De grootschalige jacht op jonge zeehondjes vanwege hun vacht is een naoorlogs fenomeen. (WV)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen