Ad Valvas 2006-2007 - pagina 223

AD VALVAS 14 DECEMBER 2006

PAGINA 1 3

>Weetjes Japan In den beginne was er alleen een woeste zee. Toen kwamen de goden bijeen en ze droegen de twee jongsten onder hen, Izanagi en Izanami, op om een wereld te scheppen en die te bevolken. Staand op een regenboog, die alle mogelijke kleuren bevatte, doopte Izanagi zijn gouden lans in de zee en uit het schuim dat van zijn lans afdroop, ontstond het oudste eiland van Japan. Daarna vroeg Izanami hem ten huwelijk. Hun eerste twee kinderen waren afzichtelijk: een enorme bloedzuiger en daarna een gruwelijke kwal. Hun straf voor het feit dat Izanami, als vrouw, het huwelijksaanzoek had gedaan. De fout werd snel hersteld en nadat Izanagi Izanami een aanzoek had gedaan, zoals het hoort, baarde zij de prachtige Japanse eilanden. (PB)

Apache In den beginne was er slechts het donker. Schepper schiep Tarantula, Grote Beer, Wind en de Bliksem-maker. Hij wreef in zijn handen en er verscheen een kleine bal, niet groter dan een boon. Wind blies de bal op tot enorme grootte. Tarantula trok er met vier draden aan in alle windrichtingen. De aarde was geboren. Schepper zong vier keer en er ontstonden 28 mensen, die de lucht boven de aarde maakten. Een enorme vloed veranderde de vlakke aarde in een landschap met heuvels, bergen, valleien en rivieren. Deze 28 mensen kregen ook de taak de aarde te bevolken. Het toezicht gaf hij in handen van vier helpers: Lucht-jongen. Aarde-dochter, Pollen-meisje en Meisjezonder-ouders. Grote Beer is hun gids. (PB)

Bosjesnnannen

DE GEBOORTE VAN SPRINGEND DNA

Concurrent van de Schepper Waarom is een mens geen bloemkool? Om dat te achterhalen wordt er druk genetisch gemanipuleerd. Ronald Koes over zijn petunia's. TEKST: PETER BREEDVELD FOTO: PETER STRELITSKI Waarom verschillen een mens, een eikenboom en een tijger van elkaar? Het antwoord zit in DNA, de drager van onze erfelijke eigenschappen, de genen. Je zou dus denken dat het DNA van een mens hemelsbreed verschilt van dat van een tijger en een eikenboom, maar dat blijkt tegen te vallen. Of juist mee te vallen eigenlijk, want het maakt uiteindelijk niet zo gek veel uit of je het DNA van een mens, een dier of een plant bestudeert. Het DNA van een plant geeft inzicht in menselijk DNA. Daarom heeft moleculair bioloog Ronald Koes een kas vol petunia's op de VU-campus. Sommige daarvan, herkenbaar aan hun zwarte pot, zijn genetisch gemanipuleerd. In een laboratorium wordt een sneetje in een plant gemaakt, waarna die wordt besmet met een bacterie, Agrobactenum tumefaciens, die het gewenste DNA-molecuul meedraagt. "Wij werken met petunia's, maar het hadden evengoed zebravissen of fruitvliegen kunnen zijn", legt hij uit. "Gregor Mendel, de grootvader van de genetische manipulatie, bestudeerde erfelijkheid door erwten met elkaar te kruisen. Het gaat erom dat de organismen klein zijn, goedkoop te kweken en een snelle levenscyclus hebben, zodat je snel een volgende generatie hebt en kunt zien wat het resultaat is van veranderingen in het DNA."

Netwerken van genen Daarnaast speelt de voorgeschiedenis een rol. Met fruitvliegen wordt al heel lang geéxperimenteerd, waardoor er een schat aan data is verzameld. Daarom zijn fruitvliegen voor de hand liggende proefdieren. Een van de opzienbare ontdekkingen die bij fruitvliegen zijn gedaan, is dat de manipulatie van één enkel gen ervoor zorgt dat hun knotsvormige evenwichtsorganen in vleugels veranderen. Mensen hebben dat vleugel-gen ook, het speelt zelfs een belangrijke rol in de ontwikkeling. Het leidt alleen niet tot de vorming van een knots of vleugel, maar zorgt ervoor dat bepaalde segmenten in ons lichaam zich op de juiste manier ontwikkelen. Wij zijn gesegmenteerd als fruitvliegen, alleen zie je die segmentatie bij ons niet van buiten (zoals bij een vlieg), maar vanbinnen, in de opbouw van je wervelkolom met alles wat daar direct aan hangt, zoals ribben en spiergroepen.

"Däär hebben we het over als we stellen dat mensen genetisch veel op fruitvliegen lijken", aldus Koes. "Al die variatie die we bij organismen aan de buitenkant zien, vinden we niet, of veel minder, in het DNA. Fruitvliegen hebben zo'n vijftienduizend genen. Dat is tienduizend genen minder dan wij. Van vlieg tot mens zijn er dus maar tienduizend bijgekomen, veel minder dan je zou denken op basis van de complexiteit van een mens. Een doorsnee plant heeft zelfs net als mensen een kleine 25.000 genen. Een flink aantal daarvan is vergelijkbaar. Het verschil zit 'm in de manier waarop die genen met elkaar netwerken." Koes vergelijkt het met grote bedrijven en organisaties: je hebt topmanagergenen die opdrachten verstrekken aan leidinggevende genen die weer arbeider-genen aan het werk zetten. En zoals Shell een andere stijl van managen heeft dan het ministerie van Onderwijs, zo heeft fruitvlieg-DNA een andere aanpak dan mens-DNA.

Lang geleden woonden de mensen en de dieren diep onder de aarde. Hun god Kaang wilde dat ze ook de oppervlakte van de aarde leerden kennen. Dus schiep hij een wonderboom en aan de voet van die boom groef hij een diep gat. Toen schiep hij rivieren, zeeën, heuvels, bossen en weiden. Daarna mocht de eerste mens - een man, natuurlijk - naar boven, gevolgd door de eerste vrouw. Daarna volgden de anderen en ten slotte de dieren. Maar toen werd het avond en werden de mensen bang. Daarom staken ze een vuur aan. Nu werden de dieren bang en ze vluchtten de bergen in. Sindsdien zijn de mensen bang voor de dieren en de dieren bang voor de mensen. (PB)

Vikingen In het begin was het universum verdeeld in twee delen, gescheiden door een grote kloof, de Ginnungagap. De ene kant bestond uit vuur en werd bewoond door vuurreuzen, met Surtur als hun leider. De andere kant bestond uit ijs en rijp. Daar leefde een oerkoe, Audhumbla. Door het ijs te likken bevrijdde ze de ijsreuzen Ymir en Bün. Die laatste is de vader van de reus Bor, die samen met de reuzin Bestla drie zoons kreeg: Odin, Vili en Ve. Deze drie doodden Ymir en maakten uit zijn lichaam de wereld zoals wij die kennen. De mensen werden gemaakt van het hout dat de zonen van Bor op het strand vonden: Ask en Embla. (PB)

>Van gouden rijst en rare petunia's aantal van de planten wijkt in vorm en bloeivorm af van de rest, vanwege zogenaamd 'springend DNA', DNA dat zichzelf zomaar verplaatst. Dan krijg je 'mutanten' en die onderzoekt Koes om de Genetische manipulatie, dat is Frankenstein food en super weed. Gerotzooi diversiteit van de natuur te kunnen verklaren. Genetische manipulatie is dus niet eng. "Het is met ons voedsel, knoeien met de schepping. Genetische manipulatie is eng. heel frustrerend dat Greenpeace zoveel invloed "Onzin 1" roept moleculair bioloog Ronald Koes. "Die vooroordelen zijn in het heeft." Maar Koes neemt het grote publiek niets leven geroepen door onder andere Greenpeace, daar is mijn vrouw ook nog lid kwalijk. "Dat bezit niet de vereiste kennis om te van geweest, vanwege de zeehondjes." Greenpeace heeft jarenlang op prime kunnen oordelen. En ik begrijp heus wel naar wie f/nie-televisie en voorpagina's van kranten tegen genetische manipulatie mode sympathie uitgaat tijdens een discussie tusgen fulmineren. "Als dat al eens werd weerlegd, dan werd dat gedaan op sen iemand van Greenpeace, die tegen de gevespagina zes van de krant of op zondagavond om half twaalf op de televisie." tigde orde strijdt, en een multinational. Die laatste Neem de discussie over zogenaamde gouden rijst. Dat isrijstwaaraan een narkampt met een slecht imago. Multinationals, dat cis-gen is toegevoegd, waardoor rijst bètacaroteen maakt dat in het lichaam zijn die organisaties die chemisch afval in derdewordt omgezet in vitamine A. "Een baanbrekende ontwikkeling in de strijd wereldlanden dumpen." tegen ondervoeding in de derde wereld. Greenpeace, principieel tegenstander van genetische manipulatie, voert een verbeten campagne tegen gouden rijst Biologiestudenten die gentechnologisch onderop basis van alleriei desinformatie. Daardoor is de regelgeving op het gebied zoek willen doen, zijn vooral geïnteresseerd in van gentechnologie verscherpt en zal het nog jaren duren voor gouden rijst in medische projecten. "Andere dingen zijn niet de derde wereld kan worden geïntroduceerd. Erg jammer voor de vijfhonderdbelangrijk in hun ogen. Gouden rijst, dat is niet duizend kinderen die er jaariijks blind worden door vitamine A-gebrek. Met sexy", zegt Koes. "Maar ze vergissen zich. Als je een dagelijkse portie gouden rijst zouden die zijn geholpen. echt levens wilt redden of verbeteren, moet je je "Ik vraag me af of het nou echt dommigheid is of dat Greenpeace mensen wilop andere problemen richten, zoals verbetering lens en wetens voor de gek houdt", aldus Koes. Hij vindt de controverse rond van voedselproductie of bestrijding van malaria en genetische manipulatie een 'non-issue'. In een kas op de VU-campus kweekt dergelijke. Niet op een erfelijke ziekte met slechts Koes honderden petunia's, die hij gewoon hun natuuriijke gang laat gaan. Een enkele tientallen patiënten op deze wereld." 'Genetische manipulatie redt mensenlevens', zegt moleculair bioloog Ronald Koes. Greenpeace moet dus eens ophouden m e t de hetze tegen gentechnologie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen