Ad Valvas 2006-2007 - pagina 411

AD VALVAS 12 APRIL 2007

O N P E R W I J S / I N T E R N A T I O N A A L

PAGINA 5

'Ik wil vooral mensen ontmoeten' De kersverse onderwijsminister Ronald Plasterk vereerde de VU vorige week woensdag met een verkenningsbezoek. Een reportage. TEKST: PETER BREEDVELD FOTO: VU/ANNE MARIE TROVATO

In de grote practicumzaal van de faculteit Bewegingswetenschappen trekt minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ronald Plasterk spontaan zijn jasje uit. Hij klimt op een brede, lopende band en begint te rennen. Dat houdt hij lang vol, zonder een druppel zweet te vergieten en met een ontspannen ge­ zicht. Met zijn lichamelijke conditie is duide­ lijk niets mis. Hij heeft er lol in, heeft ook wel eens de marathon gelopen, vertelt hij onder het rennen. Maar hij is niet aan de VU om te spelen. Be­ stuursvoorzitter René Smit roept hem bij de les. Er staat een groepje bètawetenschappers te popelen om met hem te praten, zegt hij. Plasterk laat zich niet haasten. Hij wil eerst nog een bewegingswetenschapper op die lo­ pende band zien fietsen.

Modderig water De bètawetenschappers praten vooral over geld. Over tweede en derde geldstroom. Over contractonderzoek voor Philips, dat toch betaald zou moeten worden uit de staatskas. "Modderig water", oordeelt Plasterk. Wim Ubachs van het VU­Lasercentrum biedt hem een boekje aan. Plasterk is vooral geïnteres­ seerd in Ubachs collega Marloes Groot, ken­ nelijk de eerste vrouwelijke natuurkundige met een leerstoel die hij ooit heeft ontmoet. Melanie Rieback, die vorig jaar het wereld­ nieuws haalde met een virus waarmee je iden­ tifiicatiechips onklaar kunt maken, wil graag over haar onderzoek vertellen. Plasterk wil echter liever weten waarom een getalenteerde Amerikaanse wetenschapper, die nota bene deel uitmaakte van de Whitehead Group, een zeer gerenommeerde, wiskundige onder­ zoeksgroep, naar Nederland is gekomen om computerwetenschap te doen. Haar antwoord is ontnuchterend: "Ik wilde Europa zien en ik had een paar Nederlandse vrienden." Zo gaat het eigenlijk het hele bezoek van de minister. De VU wil hem graag laten zien wat ze in huis heeft op het gebied van diversiteit, differentiatie, multidisciplinair onderzoek en bètaonderzoek, Plasterk probeert meer te we­ ten te komen over de mensen. Hij gedraagt zich totaal niet als een minister en ook niet als een politicus die zo nodig moet laten zien hoe 'gewoon' hij is. Plasterk is gewoon en iedereen voelt zich in zijn buurt volkomen op haar of zijn gemak, te oordelen naar de ontspannen, informele manier waarop de gesprekken met hem plaatsvinden.

H a r d bikkelen In het OZW­gebouw ('de Rode Pieper')

Ronald Plasterk

vraagt hij aan enkele allochtone studenten hoezeer ze zich Nederlands voelen. De Soma­ lische Abdullah Khalif heeft precies berekend hoeveel procent hij zich Nederlands voelt (veertig). De Turkse Mediha Sahin legt uit dat ze voor een Turkse studentenvereniging (Anatolia) heeft gekozen: de drinkcultuur en het ontgroeningsritueel van autochtone ver­ enigingen schrikken haar af. Surinamer Raoul Franker is het met haar eens: "Het draait bij autochtonen om bier, bier, bier." Sahin vindt wel dat allochtone en autochtone studenten­ verenigingen meer moeten samenwerken. "Merken jullie nou iets van de protestantse wortels van deze universiteit?" vraagt de mi­ nister. Studentenraadslid Balraz Singh ant­ woordt dat studenten niet eens weten dat de VU van oorsprong gereformeerd is. "Als een religie hier een rol speelt, dan is het de islam", stelt evolutiebioloog Nico van Straalen, die het wel eens aan de stok heeft met islamitische studenten biomedische wetenschappen, voor wie de evolutie taboe is. "Lijkt me ingewik­ keld", aldus de minister. "Daar zijn we als docenten niet voor opgeleid, om hiermee om te gaan", antwoordt Van Straalen. Plasterk vraagt zich af hoe je biologie kunt studeren als je niet in de evolutie gelooft. "Hoort het niet bij de academische vorming om onderscheid

>Stijn in Oeganda (12) Stijn van Rest, student culturele antropologie, onderzoekt of leven in een conflictgebied het recht­ vaardigheidsgevoel van Oegandezen beïnvloedt. Zijn voorlaatste verslag over een verminkte samenleving.

te maken tussen wetenschap en levensbe­ schouwing?" vraagt antropoloog en bijzonder hoogleraar management van diversiteit en integratie Halleh Ghorashi retorisch. Plasterk relativeert: met hetzelfde bijltje hebben de gereformeerden hier toch ook al gehakt? Daarna spreekt hij met een paar medicijnen­ studenten. "Die moesten vroeger hard bik­ kelen", weet hij. Dat valt volgens student Rik Westland best mee. "A ls je alles wilt weten, moet je bikkelen", zegt hij. Maar niet als je gewoon je tentamens wilt halen."

'Deze discussie^, dat is Nederlandse cultuur^

Nobelprijs winnen Ook tijdens het gesprek met een groep win­ naars van een Mozaïekbeurs (een beurs voor allochtoon onderzoekstalent) gaat het al snel over de Nederlandsheid van de jonge on­ derzoekers. Een non­issue, volgens sociaal wetenschapper Najim A meziane. "Wat is Ne­ derlands?" Psychologe Lhin Lan Phan meent dat het te maken heeft met de hoeveelheid kennis van de Nederlandse cultuur. "Wat is Nederlandse cultuur dan?" vraagt A meziane geagiteerd. "Deze discussie, dat is Nederland­ se cultuur", zegt Plasterk schalks. In de practicumzaal spreekt hij ook nog met een groep wetenschappers uit verschillende disciplines over multidisciplinair onderzoek.

"Nu zie je met eigen ogen het zieke lichaam van Oeganda." Ik lig op mijn rug. Op een rieten mat. In een van de vele op elkaar gepropte lemen hutten in een vluchtelingenkamp in het noorden van Oeganda. Sunday ligt naast me. Tien jaar gele­ den werd zijn familie door de gewelddadige hand van het re­ geringsleger dit kamp ingejaagd. Naast Sunday ligt zijn broer. In het kader van participerende observatie besluit ik een aantal dagen bij zijn familie in deze leefomstandigheden door te bren­ gen. Om nog even flink gebruik te maken van mijn Oegandese vervoermiddel, reis ik per fiets naar het kamp. Een tocht van tachtig kilometer. Onderweg kom ik langs vele andere kam­ pen. Ook zie ik enkele zogenaamde resettlement camps. Kleinere kampen waar mensen wonen als tussenstap voor ze terugkeren naar hun oorspronkelijke stukken grond. In de kampsituatie komt dus eindelijk wat beweging sinds de vredesonderhan­ delingen tussen de rebellen van het Leger van de Heer en de Oegandese regering vorig jaar van start zijn gegaan. Ook tus­ sen de kampen is weer beweging. Vrachtwagens afgeladen met goederen, koeien en mensen doen het roodbruine zand van de wegen diep in mijn poriën verdwijnen. De afgelopen maanden heb ik me voornamelijk beziggehouden met mensen die tijdens het conflict fysiek zijn verminkt. Zo sprak ik met vrouwen van wie de lippen door het Leger van de Heer zijn afgesneden. Ook sprak ik met mannen die blijvend letsel hebben opgelopen door langdurige marteling door het

"Politici die geen wetenschapper zijn, zeggen altijd dat dat zo moeilijk is", zegt de minister. "Maar mijn ervaring als wetenschapper is dat je, als je elkaar nodig hebt, gewoon even gaat buurten en het dan onderling regelt." Dat be­ aamt archeoloog Jan Kolen, "maar het wordt wel een probleem als moet worden bepaald welke afdeling wat financiert." De rest van het gesprek gaat over beleid en geld. Totdat Plasterk daar ook weer genoeg van krijgt en plompverloren zegt: "Maar wat ik eigenlijk echt wil weten is waarmee jullie de Nobelprijs gaan winnen."

Oegandese leger. Ze vertelden me over hun fysieke problemen. Arbeidsongeschiktheid, tekort aan medische zorg en dagelijkse pijn. Ook spraken ze over htin problemen met de samenleving. Stigmatisatie, verwaarlozing en zelfs verstoting door familiele­ den. Zonder de praktische implicaties van de verminkingen te ver­ waarlozen, richt ik me in mijn analyse op de symbolische be­ tekenis van het lichaam. Het lichaam als een tekst die gelezen kan worden en op symbolische wijze de sociaal­culturele con­ text beschrijft. Zo zie ik het individuele lichaam in deze com­ munale samenleving als symbool voor het geheel. Een samen­ leving die net als het individuele lichaam verminkt is. Vooral het leven in de kampen geeft dit duidelijk weer. Ontwrichte sociale relaties. Een aangetast cultureel proces. Een algeheel tegen de grond geslagen samenleving als het gevolg van vele jaren bittere oorlog. Voor ik aan mijn tachtig kilometerlange terugweg begin, zit ik met Sundays familie aan een bruine bonen ontbijt. Ik word bedankt voor mijn bezoek. Ook wordt me op het hart gedrukt dat ik hen niet mag vergeten, als ik straks weer terug ben in Nederland. Ik heb Simday nog niets verteld over mijn symbo­ lische analyse. Toch bevestigen zijn woorden van afscheid mijn theoretisch perspectief. "Jij bent onze dokter. Laat je mensen thuis weten dat het noorden van Oeganda met spoed geope­ reerd moet worden."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen