Ad Valvas 2006-2007 - pagina 525

AP VALVAS 1 4 JUNI 2 0 0 7

W E T E N S C H A P / R E C E N S I E

PAGINA 7

Nieuwe interdisciplinaire onderzoeksinstituten

?'

Eendracht maakt slim Wetenschappers moeten meer samenwerken met onderzoekers uit andere vakgebieden. Om dat te stimuleren richt de VU onderzoeksinstituten op, gericht op brandende vragen uit de wetenschap. TEKST: WELMOED VISSER ILLUSTRATIE: NICO DEN DULK

Biologie is een interessant vak, maar de spannendste biologische ontdekkingen worden gedaan in de grensgebieden met andere wetenschappen: de biologische psychologie, de fysica van complexe systemen, de moleculaire biologie, bio-informatica en de neurowetenschappen. Bij veel andere wetenschappen is dat precies zo. In de gebieden tussen de klassieke disciplines gebeurt het. Daar liggen de brandende wetenschappelijke vragen. Toch zijn de universiteiten georganiseerd in faculteiten die nog altijd een weerspiegeling zijn van de disciplines, zoals ze in de negentiende eeuw zijn ontstaan. Het is een logische gedachte dat daarmee samenwerking en slagkracht verloren gaan, juist op die tussengebieden. Mensen bij verschillende faculteiten weten van elkaar niet dat ze met vergelijkbaar onderzoek bezig zijn. De VU wil zich meer concentreren op deze grensgebieden tussen vakken. Daarom wil de universiteit een behoorlijk deel van haar onderzoek onderbrengen in interdisciplinaire onderzoeksinstituten, die de faculteiten moeten overstijgen. Het bestuurscollege heeft besloten de komende vier jaar 13,6 miljoen euro uit te trekken voor de vorming van deze nieuwe onderzoeksinstituten. Tot nu toe zijn er bij het college van bestuur zes aanvragen ingediend voor nieuwe onderzoeksinstituten. "We denken dat onderzoeksinstituten de innovatieve kracht van de universiteit vergroten en dat ze meer smoel naar buiten toe zullen hebben op het gebied van actuele wetenschappelijke thema's", vertelt rector Lex Bouter die veel van de nieuwe onderzoeksinstituten verwacht. Toch denkt de rector niet dat de oude faculteiten binnenkort worden afgeschaft. "De faculteiten blijven bestaan", benadrukt Bouter, "maar ze gaan een deel van hun onderzoeksgeld doorsluizen naar de onderzoeksinstituten."

Move Dit kan betekenen dat wetenschappers hun onderzoek bij een onderzoeksinstituut gaan doen en htm onderwijstaak bij de 'oude' faculteit. Op de faculteit Bewegingswetenschappen is dat al het geval. Daar zijn alle onderzoekers ondergebracht in het onderzoeksinstituut Move. Move is het verst ontwikkelde onderzoeksinstituut van de VU, waar naast bewegingswetenschappers ook onderzoekers van

Acta en het VUmc betrokken zijn. Hoogleraar bewegingswetenschappen Arnold de Haan is onderzoeksdirecteur: "Move onderzoekt in principe alles wat met bewegen en het bewegingsapparaat te maken heeft, van celniveau tot het hele lichaam." Het bijzondere bij Bewegingswetenschappen is dat al het onderzoek onder Move valt. Volgens De Haan is dat logisch: "Wij hebben al heel lang geen onderzoekers meer die met hun eigen, losse dingen bezig zijn. Al het onderzoek is onderdeel van grotere projecten." De Haan denkt dan ook dat er voor individuele wetenschappers niet zo veel zal veranderen.

is bijvoorbeeld een interessant onderzoeksthema waarop we samenwerken."

Nieuwe m e d i a Het onderzoeksinstituut Camera gaat de invloed van nieuwe media onderzoeken. Het is een initiatief van de faculteit Sociale Wetenschappen, waaraan ook onderzoekers van Letteren, Psychologie en Pedagogiek en Aard- en Levenswetenschappen gaan meewerken. Camera, dat staat voor het Centre of Advanced Media Research Amsterdam, moet hét expertisecentrum op het gebied van nieuwe media in Europa worden. "Nu kijken we

zoek doen naar educatieve games. Hoe breng je educatie en entertainment samen? Maar ook naar wat er in je hersenen gebeurt als je videogames speelt", vertelt Vorderer. Hij is ervan overtuigd dat er een grote maatschappelijke behoefte is aan deze kennis: "Ik krijg als mediawetenschapper zo vaak vragen van ouders over wat wel en niet goed is voor hun kind. De ontwikkelingen gaan zo hard dat ze moeilijk bij te benen zijn. Als ik college geef, neemt tachtig procent van de studenten ondertussen ook andere informatie tot zich: ze zitten te sms'en, of controleren op internet of het klopt wat ik vertel. Het is me al een paar

Wat is een onderzoeksinstituut? Een onderzoeksinstituut is een groep wetenscliappers uit verscliillende disciplines die samenwerken over de grenzen van oude monodisciplines heen. Het onderzoek gaat bijvoorbeeld over nieuwe media of beweging. De deelnemende faculteiten sluizen een deel van hun eerste geldstroom door naar het onderzoeksinstituut en zijn samen verantwoordelijk voor het bestuur van het instituut. Onderzoeksinstituten zijn samenwerkingsverbanden binnen de VU, in tegenstelling tot onderzoeksscholen, waarin wetenschappers op hetzelfde vakgebied van verschillende universiteiten samenwerken. Naast de onderzoeksinstituten blijven de faculteiten gewoon bestaan. Personeelszaken en onderwijs blijven voorlopig onder de verantwoordelijkheid van de 'oude' faculteiten vallen. De VU trekt 13,6 miljoen euro uit voor nieuwe onderzoeksinstituten. Tot nu toe zijn er bij het college van bestuur zes plannen voor nieuwe instituten ingediend. Voor 1 juli moeten de definitieve versies van de voorstellen bij het unh^ersiteitsbestuur zijn.

"Medewerkers blijven in dienst bij de faculteiten. Die zijn verantwoordelijk voor het personeelsbeleid", zegt De Haan. De meerwaarde van het onderzoeksinstituut ligt in de duurzame samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende disciplines. "Binnen Move kunnen onderzoekers beter gebruik maken van eikaars expertise. Acta doet veel onderzoek naar de vorming van nieuw bot. Daar zijn wij als bewegingswetenschappers ook erg in geïnteresseerd", vertelt De Haan. "Vanwege de samenwerking met de medische faculteit kunnen we onderzoeksresultaten koppelen aan de klinische praktijk. Revalidatie

automatisch naar de Verenigde Staten, als we iets willen weten over de invloed van nieuwe media. In Europa zijn er nog geen topinstituten die zich daarmee bezighouden. Dat willen wij worden", vertelt Peter Vorderer, hoogleraar mediapsychologie, die speciaal uit de Verenigde Staten is aangetrokken om leiding te geven aan het nieuwe instituut. "We hebben ook de kans om de beste te worden, want de universiteit wil serieus investeren in het instituut", stelt Vorderer tevreden. Camera krijgt vier miljoen euro voor de eerste vier jaar. "We willen met dat geld onder meer onder-

keer overkomen dat een student zijn vinger opsteekt en zegt: U zegt dat nu wel, maar hier op Google vind ik een andere professor die er heel anders over denkt." Camera zal deze zomer starten met een kleine tien vaste medewerkers. Daaromheen moet een groep van veertig tot vijftig onderzoekers ontstaan. Decaan Bert Klandermans zegt dat hij niemand wil dwingen om zijn of haar onderzoek onder te brengen in het nieuwe instituut. "Maar ik hoop en verwacht dat Camera zo'n status zal krijgen, dat mensen er graag voor willen werken", benadrukt hij.

Recensie

Het Van Woudenberg-universum Filosoof René van Woudenberg irriteert atheïsten, cynici en nihilisten in zijn nieuwe boek. PETER BREEDVELD

Filosoof René van Woudenberg gelooft in God en doet niet in cultuurrelativisme. Lang voordat dit in de mode kwam, trok hij al ten strijde tegen atheïsten, cynici en nihilisten. Dat doet hij door de argumenten van zijn tegenstanders uit elkaar te schroeven, kalm en vastberaden. Spot, sarcasme en ironie zijn aan Van Woudenberg niet besteed. Hij wil alleen maar laten zien wat er schort aan een bepaald betoog. Zijn conclusies zijn niet altijd even bevredigend. Als iemand stelt dat God niet bestaat omdat je het niet kunt bewijzen,

volstaat Van Woudenberg met erop te wijzen dat je ook niet kunt bewijzen dat hij niet bestaat. Dat is net zo flauw als iemand uitdagen te bewijzen dat er op Mars geen blauwe olifanten leven die de hele dag de horlepiep dansen. Maar Van Woudenberg prikkelt wel. Hij dwingt zijn tegenstanders hun bezwaren beter te formuleren.

Knap irritant Tot dusver is niemand erin geslaagd hem van zijn geloof af te brengen. Dat vinden sommigen knap irritant. De schrijvende arts/filosoof Bert Keizer bijvoorbeeld schreef regelmatig een reactie op de stukjes die Van Woudenberg tussen 2002 en 2005 schreef in dagblad Trouw. Daarin wist Keizer zijn irritatie niet te verhullen. Van Woudenberg heeft ze opgenomen in de onlangs verschenen bimdeling van

die stukjes Ah ik in Bagdad was geboren, was ik moslim geweest. Keizer gaat soms flink tekeer. Als Van Woudenberg stelt dat het mogelijk is dat we na onze dood nog kunnen zien, ontlokt dat Keizer de vraag hoelang hij dit 'gefröbel met begrippen' zou volhouden 'als we hem dwongen langere tijd door te brengen bij een ontbindend lijk'. Keizers sardonische uithalen vormen een komisch contrast met de flegmatieke, ernstige 'oefeningen in denken' van Van Woudenberg zelf Prettig is zijn aanpak wel, temidden van het verbale geweld waarmee columnisten doorgaans over hun lezers bulldozeren.

Hocus pocus Maar Van Woudenberg is niet helemaal eerlijk. Om zijn stellingen te bewijzen, creèert hij een soort Van Woudenberg-universum, waar

alles wat hij zegt waar is. Bijvoorbeeld dat je niet kunt stellen dat geloven onnozel is alleen omdat je moslim zou zijn geweest in plaats van christen als je in Bagdad geboren zou zijn. Volgens Van Woudenberg kun je hetzelfde zeggen over een kwantummechanicus: als die in de middeleeuwen had geleefd, was hij alchemist geweest. Maakt dat de kwantummechanica irrelevant? Close, but no cigar. Alchemie heeft niets te maken met wetenschap en alles met hocus pocus. Een middeleeuwse alchemist zou waarschijnlijk hopeloos zijn mislukt aan de hedendaagse VU, behalve misschien aan de theologische faculteit. René van Woudenberg, A\s ik in Bagdad was geboren was ik moslim geweest. Uitgeverij Ten

Have, 176 pagina's, € 14,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen