Geen duimbreed?! - pagina 43

DE G E R E F O R M E E R D E N

E N DE

NSB

de een brochure onder de vlammende aan Abraham Kuyper ontleende titel Geen Duimbreed!, waarin hij het synodebesluit toelichtte en verdedigde met een scherpe veroordeling van de NSB en de CDU. Dat de CDU-leden nu ook onder de tucht zouden vallen, was natuurlijk uitermate ongelukkig voor het consequente bestrijden van het fascisme, omdat de cDU als progressieve democratische partij juist op calvinistische gronden fascisme en nationaal-socialisme scherp bestreed. De bekende gereformeerde NS B-leiders Roskam en Van Geelkerken werden vermaand en uit de kerk gezet. Volgens een naoorlogse enquête van ds.Th. Delleman werden tegen 89 op 273 gereformeerde 65 NSB-leden kerkelijke maatregelen getroffen. Al stelden de vu-hoogleraren zich over het geheel genomen vrij voorzichtig op bij de veroordeling van de NSB, van sympathie ten opzichte van het fascisme was bij hen toch geen sprake. Anders lag dat bij één van hen, de historicus prof. dr. A. A. van Schelven, sinds 1918 hoogleraar in de middeleeuwse en nieuwe geschiedenis tot 1648. Hij had theologie aan de vu gestudeerd en was gepromoveerd op een kerkhistorisch onderwerp uit de geschiedenis van de vroege reformatie. Hij stelde zich ten doel de geschiedenis van het calvinisme in zijn bloeitijd te beschrijven, maar daar is uiteindelijk betrekkelijk weinig van terechtgekomen. Bij het grote publiek, ook buiten de gereformeerde kring, werd hij bekend door zijn in het Oranje-herdenkingsjaar 1933 verschenen biografie van Willem van Oranje. In 1939 publiceerde hij een biografie van Marnix van Sint Aldegonde. In protestants-christelijke kring was hij een populaire geschiedschrijver. Daarom koos koningin Wilhelmina hem uit als docent voor vaderlandse geschiedenis voor haar dochter prinses Juliana. 6 6 Dat maakte zijn breuk met de ARP in de loop van de jaren dertig des te pijnlijker. Van Schelven had, net als de Utrechtse hoogleraren in de geschiedenis P.J. Geyl en F.C. Gerretson, veel belangstelling voor de Vlaamse Beweging en de Groot-Nederlandse gedachte gekoesterd. Jarenlang trad hij op als bestuurslid van het Algemeen Nederlands Verbond, de belichaming van de vooral cultureel beleefde Groot-Nederlandse Beweging. 6 7 In de jaren twintig had hij meegeleefd met de actie tegen het verdrag met België, het ook voor hem 'onaannemelijk tractaat', waarbij Anton Mussert als actievoerder zijn eerste bekendheid had verworven. Hierbij hadden ook de Nederlandse fascisten van 'De Be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen