De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 312

S T R Y D OM D I E

ORDES

Gezien de betrokken belangen, ideële tegenstellingen en personages een onmogelijke opdracht.Toen riep hij een massaal volkscongres bijeen, met de bedoeling de kibbelende voormannen tot samenwerking te laten dwingen door de achterban (juni 1941). Ook dat mislukte: dr. D. F. Malan en de Herenigde Nasionale Party weigerden deel te nemen. Afgewezen door de Herenigde Nasionale Party, zette Du Plessis zijn activiteiten binnen de OB voort, als 'beleidstudiehoof' en lid van de Grootraad. Dat klonk gewichtig, maar in feite was zijn plaats in de OB marginaal. Aan zijn gewoonlijk abstracte betogen had noch de fascistoïde leiding noch de aanhang veel boodschap. Du Plessis was gepokt en gemazeld in het kuyperiaanse denken en Dooyeweerd 'has led me to the light', schreef hij in 1961, toen hij werkte aan een (nooit voltooid) proefschrift over The legal and political philosophy of Herman Dooyeweerd, 'although I do not fully agree with his philosophy'. 55 Reeds in 1 9 2 9 vroeg hij Dooyeweerd informatie ten behoeve van een studie over 'Kalvinistiese of ruimer Christelike Staatsleer'. 56 Die omschrijving had iets programmatisch: Du Plessis zocht steeds duidelijker naar een ruimer kader dan het calvinisme, zeker veel breder dan 'ons vroeër enge Dopperisme' 57 . Volgens Du Plessis was de christelijke politiek gefundeerd 'aan die Skrif-openbaring in verband met die staatsreg [en] soos dit nader gevorm word deur die ontwikkeling van menslike samelewing en veral deur die Christelike tradisie'.58 Deze fundering op wet én ervaring betekende dat het calvinisme contextueel bepaald is en variaties in tijd en plaats kent.59 En ook, dat het zich kan en moet aanpassen aan veranderende omgevingen en ontwikkelingen. 60 Deze intellectuele ontwikkeling kan moeilijk los gezien worden van Du Plessis' optreden als nationalist en politicus. De Dopper Du Plessis wilde duidelijk zijn Potchefstroomse beperkingen overstijgen, zijn volk dienen, en dat ook leiden. Zijn hoog ingezette politieke optreden van de jaren 1935-1945 had duidelijk een Afrikaans-calvinistische volkstaat als ideaal en doelstelling. Dat adjectief was inclusief bedoeld: 'het calvinisme' was de grondtoon van een natie die immers altijd al calvinistisch was geweest. Maar wat bij Abraham Kuyper een pretentie werd om de vrijzinnige en ethische tegenpartijders in de hoek der verraders van het vaderlandse erfgoed te zetten, fungeerde bij Du Plessis en zijn nationalistische geestverwanten - bijvoorbeeld N.J. van

311

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen