De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 322

BROEDERTWIST

prof. dr. D. F. Malherbe als beschermheer had aangezocht. 102 D. F. Malherbe (1881-1969) was een Kapenaar, zoon van één van de oprichters van het Genootskap van Regte Afrikaners, een overtuigd Afrikaner nationalist en vurig strijder voor het Afrikaans. 103 Hij was een vriend van generaal Hertzog, maar stelde zich na de Samesmelting van Hertzog en Smuts in 1934 pal achter Malan. Aan zijn leerling P. J. Meyer te Amsterdam schreef hij: 'Die breuk het gekom 'n paar dae gelede. "Onse Generaal" het dit so gewil. Nou op lewe en dood tot die end - Nasionalisme teen Imperialisme en Kapitalisme - Geldmag vs armoede'. 104 Hij had veel contacten met de studentenwereld en was een 'sleutelfiguur in die a n s ' (de nationalistische Afrikaanse Nasio105 nale Studentebond, opgericht in 1934). Malherbe, die een overtuigd calvinist was, werd tijdens een bezoek aan Duitsland (hij had in Duitsland gestudeerd, 1903-1906) eind jaren '30 een overtuigd bestrijder van het nationaal-socialisme. 106 Alleszins geschikt als mentor van een antinationaal-socialistische studentenbeweging dus. Malherbe's schoonzoon H.J. Strauss geloofde overigens niet zo in die Pretoriaanse Republikeinen. Zij waren dan wel tegen de nationaalsocialisten, maar bij lange na geen goede calvinisten; ze waren eerder 'liberaal-demokraties'. Strauss was zelf voor samenwerking, maar 'die Liberalis van u.p. en Stellenbosch sal as leidersfiguur hom nie meer laat inkeer deur die Calviniste van p.u.K.[Potchefstroom] en u k o v s [Bloemfontein] nie'. 107 Zijn schrijven toonde de verdeeldheid onder de Afrikaners. Te Bloemfontein domineerden de calvinisten, maar in Stellenbosch vormden die slechts een kleine groep, en de liberaal-democratische groep daar wantrouwde elk calvinisme. In Stellenbosch en Pretoria waren de bestrijders van a n s liberaal-democratisch gezind, aldus Strauss, en 'die verskil tussen hulle en ons (al is ons albei teen die a . n . s . ) is die Calvinisme. Die Wits en Kaapstad-manne (...) (wat ook teen die totalitêre in die a . n . s . gekant was) het ook gevoel dat hulle nie saam met die u Kovs-manne [zoals Malherbe en Strauss] kan optree nie; nee die Calvinisme het hom tussen hulle en ons ingeskuif. En in Potchefstroom waren de calvinisten verdeeld, verscheurd voor en tegen a n s . ' 8 Toch bleef Strauss hopen op samenwerking. Begin juli 1943 belegde hij te Bloemfontein een bijeenkomst van vertegenwoordigers uit Stellenbosch en Potchefstroom, als vervolg op zijn mei-bespreking met S. DuToit en De Wet in Potchefstroom. Opgewonden schreef hij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen