De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 206

KOLLEGIALISME

Keet was zijn leven lang zeer gesteld op zijn zelfstandigheid, maar het onderwijs van de v u bleef hij trouw. Als hoogleraar aan de Theologische Kweekschool verving hij het Schots-kollegialistisch handboek van Macpherson door Kuyper-Rutgers en hun kerkrecht stempelde zijn eigen onderricht, zoals hij Bavincks Dogmatiek in plaats van dat Van Oosterzee invoerde en Van 's Heeren ordinantiën van de v u hoogleraar W. Geesink was het uitgangspunt van zijn eigen dictaten ethiek.345 De theologie van het neocalvinisme kreeg door hem en andere leden van de eerste generatie Zuid-Afrikaanse neocalvinisten grote invloed in de n g Kerk van Zuid-Afrika. Keet was ook niet de enige Zuid-Afrikaan die geboeid werd door het kerkrecht in de Gereformeerde Kerken in Nederland. ]ohn Henry Eybers (1879-1962) was vanaf eind 1 9 0 8 anderhalf jaar student aan de v u , waarna hij zijn leven lang ng-predikant werd in West-Transvaal, eerst begin 1 9 1 1 te Klerksdorp en van 1 9 1 6 tot 1945 in SchweizerReneke. 346 Hij was volgens zijn dochter, de dichteres Elisabeth Eybers, 'ortodoks in die sin dat hy 'n goeie Calvinis was, hy het nie getwyfel aan die leerstellinge van die kerk nie. Maar hy was absoluut nie intolerant nie'. 347 Eybers heeft pas in 1933 de doctorsgraad verworven, aan de Universiteit van Suid-Afrika, en wel op een proefschrift over Die kerkinrigting van die Nederduitse Gereformeerde Kerk. Maar Eybers koos toch een andere weg dan B. B. Keet. Hij pleitte de n g k geheel vrij van kollegialisme, ondanks alle aanklachten van gereformeerde zijde. De n g k heeft het liberalisme 'met alle mag' en met succes bestreden, aldus Eybers; zij is geen 'Genootskap' en ook geen 'bloot administratiewe burokrasie'. Maar zij is ook geen independentistisch genootschap: de n g k erkent zowel de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente als de katholieke eenheid met de andere geestverwante gemeenten. 348 Met dit laatste bedoelde Eybers, hoe voorzichtig ook geformuleerd, afstand te nemen van het kerkrecht zoals in de Gereformeerde kerken in Nederland zowel als in Zuid-Afrika vigeerde. Een paar jaren later herhaalde Eybers die stellingname, in een bijlage tot Weichs bitter anti-neocalvinistische geschrift over de twee richtingen in het calvinisme. 349 Wat de Nederlandse gereformeerden de afgelopen halve eeuw onder de invloed van Afscheiding en Doleantie geschreven hebben, is 'vir 'n goeie deel die vrug van 'n reaksie, en onder stryd geskrywe. En die reaksie vind nie altyd uitdrukking in die allergesondste praktyk nie', aldus Eybers.350 Op sommige punten zijn zij 'alte seer Indepen-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen