De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 2]) - pagina 29

KERKELIJK

GESPREK

Verkuyl en J. D. Vorster. Vooral toen Verkuyl te hoop liep tegen het aan de vergadering voorgelegde rapport over de rassenverhoudingen. Dat verwierp 'elke vorm van raciale suprematie, inclusief de beginselen van de apartheidspolitiek', zoals hij erkende. 70 Maar naar zijn mening niet expliciet genoeg: 'op de bijbelse fundering [van de afwijzing van de apartheid] moest een concrete paraenese [toepassing] volgen, die wees op bepaalde zonden in de raciale relaties en die ook even con474

creet oproept tot bekering, individuele en structurele bekering'. 71 Jo Verkuyl (1908-2001) ontwikkelde zich in die jaren tot de voorman van de kerkelijke antiapartheidsbeweging in Nederland. Hij had gestudeerd aan de v u , werd gereformeerd predikant, zendeling in Nederlands-Indië ( 1 9 3 9 ) , en was sinds 1965 hoogleraar missiologie aan de v u , als opvolger van J. H. Bavinck. Verkuyl was een gedreven man met een groot zelfvertrouwen, fors in woord en optreden. Hij had veel aandacht gekregen door zich achter de Indonesische opstand en de overdracht van Nieuw-Guinea te stellen en was ook door zijn opvattingen over de oecumene en de nationale en internationale politiek niet onomstreden in de gereformeerde kerken. Samen met zijn vu-collega in de culturele antropologie prof. dr. H. G. Schulte Nordholt-een voormalig ambtenaar bij het Binnenlands Bestuur van Nederlandsch-Indië-publiceerde hij in 1 9 6 8 Verantwoorde revolutie, 'over middelen en doeleinden in de strijd om transformatie van samenlevingen'. Kerk en theologie werden geconfronteerd met de verhoudingen tussen rijk en arm, tussen de rassen, oorlog en vrede, constateerde Verkuyl. Nodig was een theologie van de revolutie en van de ontwikkeling, een theologie van sociaal-economische en politieke transformatie. 72 Want al te lang prediken de kerken een theologie van de contrarevolutie, van de restauratie of van het piëtistisch ontwijken. De groeniaanse antirevolutionaire traditie en de kuyperiaanse leer der scheppingsordeningen waren voorbeelden van zo'n restauratie-theologie, stelde hij. Bovendien heeft Kuyper in De gemeene gratie biologische voorstellingen over de rassen verdedigd, aldus Verkuyl, en met een beroep op die kuyperiaanse opvattingen wordt dan in ZuidAfrika een pseudo-bijbels bolwerk opgebouwd om te betogen, dat de verscheidenheid van rassen 'even belangrijk' is als de eenheid van het menselijk geslacht en dat de doctrines van de 'eiesoortige' ontwikkeling met "scheppingsordeningen" samenhangen die 'gerespecteerd' moeten worden tot in der eeuwigheid. In feite dient dat pseudo-bij-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen