De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 61

BEKOELDE

BROEDERSCHAP

Du Toit en Kuyper vonden elkaar dus niet. Een formele breuk werd echter van beide kanten vermeden, want alle twee begrepen dat niemand dat zou begrijpen of aanvaarden. Maar binnen tien dagen werd hun relatie opnieuw onder druk gezet. In liberale kring was direct heftig gereageerd op Kuypers Planciusrede. Die man was een gevaar, vonden veel liberalen, had in zijn rede het anti-Engels sentiment opgestookt en ook nog eens Nederland een 'nation éteinte' (volk in onder60

gang) genoemd! De oude professor Harting liet Engeland zelfs publiek weten, dat Kuypers opmerkingen algehele verbazing en afkeuring in Nederland hadden opgeroepen. Behalve dan in Kuypers eigen achterban, maar die staat buiten het beschaafde deel der natie voegde Harting er geruststellend aan toe. Dag na dag vulde deze kwestie de krantenkolommen. 159 In dat kader ondervraagd door een journalist, zei Du Toit volgens Het Nieuws van de Dag dat Kuypers Planciusrede 'een wanklank' was. Geconfronteerd met het interview, ontkende Du Toit het direct. Men had hem niet correct weergegeven, het woord 'wanklank' sloeg niet op Kuypers woorden, maar op de ophef die erover gemaakt werd. Men zoekt mij 'in een twistgeschrijf te krijgen', schreef Du Toit verongelijkt aan Kuyper. l6 Maar dit dementi zond hij niet aan de pers, en dat betekent, schreef Kuyper hem direct terug, dat het lijkt alsof U mij afvalt. 101 Du Toits ongelukkige interview maakte Kuypers wonden (en vooral die van de achterdocht!) weer ruw open. Zijn meegaan naar Portugal als adviseur van de deputatie maakte hij afhankelijk van de antwoorden op een aantal concrete vragen over de geschiedenis van het planFruin. 162 Het antwoord stelde hem feitelijk gerust, maar desondanks ging hij niet mee naar Lissabon.' 63 En zijn ontstemming over het planFruin bleef, de nadere bespreking van de betrokkenheid van de v u eraan droeg hij op aan zijn collega prof. dr. F. L. Rutgers. 104 Met 'eene wonde in de ziele' nam Kuyper afscheid van Du Toit op 12 juni 1884, een paar dagen voor het definitief vertrek van de deputatie uit Nederland. Het was zijn laatste woord aan Du Toit. De brief uit Engeland, waarin deze reageerde op die afscheidswoorden ('Ik blijf dezelfde in persoon, doel en streven'), 105 beantwoordde hij kennelijk niet meer. Rutgers had op 13 juni 1884 inderdaad nog een gesprek met Du Toit en Fruin; ook president Kruger zelf nam eraan deel.' 66 Een lang gesprek,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen