De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 212

CH RIST E L I J K - S O C I AAL

strewe rus op die leer van die algemeene gratie wat ook deur Jesus erken word en het as hoofdoel die verheerliking van die Vadernaam en 'n voorbereiding van die grond vir die partikuliere genade. Die "suurdesem" moet alle aardse betrekkinge deurtrek, die "sout" moet oral suiwerend werd, en die "lig" in alle rigtinge skyn'. 309 Christelijk-sociale actie dus, en in Zuid-Afrika, want ook daar 'staan die sosiale worsteling voor die deur'. 370 De laatste stelling, toegevoegd aan zijn proefschrift, luidde dan ook: 'Een Christelijke arbeidersvereeniging van niet-politieken aard, behoort ten spoedigste in ZuidAfrika te worden opgericht'. N.J. van der Merwe was, toen hij zijn proefschrift schreef, een man met ruime maatschappelijke ervaring in Zuid-Afrika. 371 Hij was onderwijzer, studiesecretaris van de Christen Studenten Vereniging en plattelandspredikant geweest. Hij had reeds als student blijk gegegen van zijn Afrikaner nationalistische overtuigingen en organisatietalent, en had tijdens de Rebellie gefungeerd als secretaris van oud-president M.T. Steyn - wiens schoonzoon hij werd toen hij in februari 1 9 1 6 diens dochter Tibbie trouwde - en was een vertrouweling van genl. Hertzog. De laatste haalde hem over toe te treden tot de politiek, zodat hij in 1 9 2 4 lid van de Volksraad werd. Van der Merwe heeft nooit een Zuid-Afrikaanse christelijke arbeidersvereniging opgericht. Maar hij vond wel tal van andere vormen en organisaties om er ruimte voor te vinden voor zijn door Kuyper beïnvloede christelijk-sociale denken. Kort na terugkeer van zijn Amsterdamse studietijd werd hij voorzitter van de Vrijstaatse Helpmekaar-organisatie, dat directe steun verleende aan de ontwikkeling en emancipatie van verarmde plattelandse Afrikaners in de steden. In de Volksraad zette hij zich in het bijzonder in voor sociale onderwerpen als ouderdomspensioen en drankbestrijding. Als financieel deskundige steunde hij Hertzogs economisch beleid, dat aandacht had voor het lot van de armblanken en een actief overheidsoptreden inzake loonbeleid en economisch ontwikkeling voorstond. Van der Merwe's christelijksociale opvattingen lijken Hertzogs beleid inzake de armblanken-problematiek versterkt te hebben. Hertzog stamde uit een gevestigde Afrikaner familie van grondbezitters, maar anders dan Smuts geloofde hij niet in het klassieke laissez faire liberalisme. In eind 1889 werd hij student aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 1 8 9 2 de doctorsgraad verwierf op een proefschrift over een juridisch-economisch onderwerp. Hij maak-

211

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen