De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 22

DE

TRANSVAALVRIENDEN

voorman bezat hij landelijke connecties en aanzien. Hij vervulde dan ook een centrale rol in het Amsterdamse Transvaalsche Comité. Met het Utrechtse Hoofdcomité was de relatie echter moeizaam. Het was vrijzinnig, conservatief, autoritair, oud-protestants Nederlands - het vertegenwoordigde alles wat Kuyper in 1 8 7 0 met vreugde Utrecht had doen verruilen voor Amsterdam. De Transvaal vergde echter naar ieders mening samenwerking in een nationale actie. Het Amsterdamse Comité ondersteunde dus Hartings initiatief en zijn Adres, hoewel het zelf meer dacht aan concrete steun aan de Transvalers, en verzamelde geld, bestemd voor humanitaire hulp voor de getroffen Transvalers. De Amsterdammers wilden dat geld ter beschikking stellen aan het Nederlandse Rode Kruis, maar dat reageerde bangelijk. Het Rode Kruis helpt in internationale conflicten, meldde het Haagse hoofdkantoor, en de strijd in Transvaal was volkenrechtelijk gezien geen opstand maar een binnenlands conflict! Kuyper bestempelde deze houding als een 'tot onrecht leidende neutraliteit' en wees het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan als de bron van een dergelijke opstelling. In allerlei Nederlandse plaatsen werden intussen alternatieve Kruisorganisaties opgericht. Dit stelde het Utrechtse Hoofdcomité onder druk, dat ietwat tegenstribbelend de steun aan het Nederlandse Rode Kruis opgaf. De publieke opinie dwong het Hoofdcomité ook, toe te geven toen van alle kanten de wens weerklonk om een grote landelijke Transvaalprotestvergadering. Het initiatief werd genomen door het Amsterdamse Transvaal Comité, en was bedoeld als een daadkrachtig vervolg op het Utrechtse Adres. De leden van het Utrechtse Hoofdcomité vreesden echter dat zo'n meeting vooral bezocht zou worden door radicalen uit het gewone volk en daarom al te gemakkelijk uit de hand zou lopen. Zij vreesden dat de aanwezigen anti-Engelse protesten zouden uiten en resoluties aannemen, die in strijd met Nederlands neutraliteit zouden zijn en Engeland ergeren. Het Hoofdcomité wilde de meeting daarom het liefst annuleren, maar het Amsterdamse Transvaal Comité meldde direct dat dit een averechtse reactie zou geven. De stemming in Amsterdam was zo opgewonden - sommigen spraken openlijk over steunverlening aan Engelands bitterste vijanden, de Ierse nationalisten, bij een opstand! - dat ongetwijfeld een alternatieve bijeen-

21

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen