De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 301

P R O - D U ITS

Gedurende die oorlogsjare het ons hier in Suid-Afrika ook veel verdeeldheid en ellende beleef onder ons eie mense oor die Nasionaal-Socialisme en dit het aanleiding gegee tot ernstige arbeid in die politieke denke onder ons Afrikaners.

300

Aldus G. F. de Vos Hugo, een jurist met een loopbaan als rechter en een grote filosofisch-theologische belangstelling, aan Dooyeweerd. 32 Maar wat moest men denken van het feit, dat Potchefstroomse docenten als L. J. du Plessis en H. G. Stoker zeer betrokken waren bij de Ossewabrandwag, evenals de oud vu-student P.J. Meyer? Vollenhoven vroeg ernaar aan H.G. Stoker zelf. Die antwoordde in oktober 1945 met een zeer uitvoerig schrijven. 33 Zijn buitengewoon interessante analyse van die jaren van broedertwist is de moeite van het lezen meer dan waard, ondanks de lengte. U het gelyk, ons probleme het saamgehang met die ou teëstelling van Boer en Brit. Die onderskeie republikeinse organisasies in ons land was teen deelname aan die oorlog, het 'n selfstandige republiek buite die Britse Rijk as ideaal gekoester, 'n republiek waarin die Boer op politieke, ekonomiese, sosiale en kulUirele gebied die leiding sou hê en wel in saamwerking met goedgesinde Engelse landgenote. In 1938 het hier na aanleiding van ons eeu-fees-vieringe 'n republikeinse beweging, Die Ossewabrandwag, ontstaan. Aanvanklik, tot 1941/2 het alle Afrikaanse Organisasies hierdie beweging ondersteun. Toe ontstaan 'n botsing wat ons volk in twee verskeur het, 'n skeuring wat deur alles heengetrek het en selfs in ons Calvinistiese geledere twee rigtinge laat ontstaan het, alhoewel geen organisatoriese geskeurdheid in ons Calvinistiese organisasies bewerkstellig het nie.

Een ietwat vreemde uitspraak, want de meningsverschillen hadden wel degelijk geleid tot concrete keuzes, voor of tegen de Ossewabrandwag, de Herenigde Nasionale Party en andere organisaties. Stoker ging voort met de tegenstellingen: Die skeuring het twee redes gehad wat saamhang. (Ek beperk my tot die essensiële, en nie tot histories aanleidende insidente nie). a. Wie sal in die leiding van ons volk die magsposisie inneem? Die oplossing aan die hand gegee was 'n eenheidskomitee, waarop verteenwoor-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen