De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 21

DE

20

TRANSVAALVRIENDEN

Harting ontving na die 23ste dagelijks een stroom aan adhesiebetuigingen uit alle lagen en groepen van de Nederlandse samenleving. Het stimuleerde hem tot de oprichting van een Hoofdcomité ter behartiging van de belangen der Transvaalsche Boeren. Dat stelde zich allereerst tot doel de 'opwekking en voorlichting der openbare mening'. Voorts wilde het Nederlandse diplomatieke bemiddeling bevorderen. Meer of minder gedwongen door de publieke opinie, gaf het vervolgens morele en financiële steun aan de uitzending van een aantal artsen, die medische steun gingen bieden aan de strijdende Transvalers. 25 De medicus, botanicus, zoöloog en bio-geoloog Pieter Harting (18121885) was in zijn dagen een geleerde van faam met een brede belangstelling. Hij was een vrijzinnig en liberaal man, die overtuigd was van de bijdrage die de wetenschap aan de maatschappelijke vooruitgang kon leveren. De publieke actie schuwde hij daartoe niet, zoals een steunbeweging voor de joden in Rusland en zijn optreden ten behoeve van het openbaar onderwijs in Nederland had bewezen - het christelijk onderwijs beschouwde hij als achterlijk en onnationaal, wat een aantal jaren eerder een heftige aanvaring met Abraham Kuyper had veroorzaakt. Die was ook de achtergrond van de hiervoor aangehaalde laatdunkende opmerking van Kuyper over het naïeve beroep van de liberalen op Engelands edelmoedigheid. Harting en zijn Utrechtse Hoofdcomité vertegenwoordigden een zeer voorzichtig conservatiefliberaal Nederlands nationalisme, dat het internationaal recht hoog in het vaandel had en geheel vertrouwde op diplomatieke bemiddeling achter de schermen. De mentaliteit in Amsterdam was veel ruiger en moderner. Daar lieten ook de arbeiders en kleine middenstand van zich horen, in organisaties als het christelijke werkliedenverbond Patrimonium of de afdeling van de Tweede Internationale. Openlijk werd er gesproken over de oprichting van een vrijcorps, in samenwerking met de Ierse nationalisten. De heren, die het bestuur van het Amsterdamse Transvaalsche Comité vormden, hadden dan ook de handen vol om de emoties en dadendrang in goede banen te leiden. Dit Comité, samengesteld uit vertegenwoordigers van de hoofdstedelijke zakenwereld en intelligentsia, omvatte alle politieke stromingen, inclusief de antirevolutionaire onder leiding van Abraham Kuyper. Via De Standaard, de Heraut en Patrimonium bespeelde Kuyper een belangrijk deel van de Amsterdamse bevolking. Als politiek-kerkelijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen