Peter Bak__Historische Reeks Deel 14 - pagina 112

een grote broek aantrekken

een grote broek aantrekken Was dat zo? Werden aan de subfaculteit sociaal-culturele wetenschappen ‘waardevrije’ wetenschappen beoefend? Ja – als rassendiscriminatie, armoede, uitbuiting, hongersnood, kernbewapening en kolonialisme tot de normatieve maat aller dingen werden verklaard. Dan verbleekten Kuypers’ doelmiddeltheorie of Brasz’ praxeologie, twee grote stenen des aanstoots van de mop, de Mundus Organisatie Politicologie, inderdaad tot academisch geknutsel in de maatschappelijke marge. De magen van de kinderen in Biafra werden er ten minste niet mee gevuld. Reëler bezien, zonder marxistische oogkleppen, verrichtten Kuypers en Brasz baanbrekende arbeid op academische terreinen die bij theorievorming nog veel hadden te winnen. Politicologie, meende Kuypers, draaide om ‘politiek’, waarvan ‘beleid’ de kern was. Niet alleen staten, regeringen en autoriteiten voerden een beleid; iedereen voerde een beleid, zijnde het formuleren van een doel én van de middelen om dat doel te bereiken. Door dit finale denken konden de sociale wetenschappen zich ontworstelen aan het puur causale, positivistische denken van de natuurwetenschappen. Hieruit sprak Kuypers’ vrees (‘Der Bürokratisierung gehört die Zukunft,’ had hij Weber in zijn oratie geciteerd) dat technocraten zich van het politieke besluitvormingsproces meester maakten. Beleidsproblemen lieten zich niet in een laboratorium oplossen, al waren beide methodes – finaal en causaal – geenszins tegengesteld. Finaal denken was eigenlijk een verfijning van causaal denken. ‘Middelen zijn gekozen oorzaken, en doelen zijn beoogde gevolgen,’ aldus Kuypers, die in zijn handboek Grondbegrippen van politiek, verschenen in 1973, een consistent begrippenapparaat uiteenzette, met duidelijke definities van doel, middel, effect, macht, invloed, gezag, systeem, organisatie, structuur, tactiek, strategie.29 Aan het einde van het boek, in de paragraaf ‘Een politieke politicologie?’, gaf Kuypers enige levensbeschouwelijke duiding aan zijn doelmiddeltheorie, zich op het standpunt plaatsend ‘dat elke wetenschap haar verantwoordelijkheid moet kennen voor de instandhouding en de humanisering van het leven op aarde.’ Onderzoek diende bij te dragen aan ‘het oplossen van maatschappelijke problemen en het bevredigen van individuele en collectieve behoeften.’ Als kenmerken van dit engagement noemde Kuypers de trits vrijheid, gelijkheid en broe-

111

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen