Peter Bak__Historische Reeks Deel 14 - pagina 66

waar in de politiek de ‘rottigheid’ zit

waar in de politiek de ‘rottigheid’ zit Met hun onderzoek naar het gedrag van het vaderlandse electoraat richtten Kuypers en Hoogerwerf zich op de Tweede-Kamerverkiezingen van 1967. Het onderzoek bestreek 64 gemeentes en kende een populatie van 5500 personen die door ruim 500 nipo-enquêteurs werden bezocht.28 De interviews vonden plaats in de tweede helft van februari 1967, vlak na de verkiezingen die een spectaculair verloop hadden gekend. Nieuwkomer d’66 kwam met maar liefst zeven zetels in de Tweede Kamer. PvdA en kvp, de traditionele grootmachten, moesten forse klappen incasseren. Opvallend was ook de winst van arp, twee zetels, na twee decennia van electorale stagnatie en achteruitgang. Een maand na de nipo-enquête voerden vijfentwintig politicologie‑ en sociologiestudenten een ‘bestormingsprogram’ uit. Ze bezochten de kleine driehonderd mensen die medewerking hadden geweigerd; de helft liet zich alsnog ondervragen. Uit de eerste, in april 1967 gepubliceerde resultaten van het verkiezingsonderzoek bleek dat Van Mierlo’s d’66, die het politieke bestel wilde ‘opblazen’, uit bijna alle levensbeschouwelijke richtingen stemmen had getrokken. Een belangrijk programpunt van de Democraten, de gekozen minister-president, werd volgens het onderzoek door niet minder dan de helft van de kiezers onderschreven.29 Volgens Kuypers bleek hieruit dat heel veel burgers feilloos aanvoelden ‘dat ergens in de buurt van die minister-president en de manier waarop die aan de beurt komt de schoen wringt.’ Of wat bouder geformuleerd: ‘dat dáár ergens “de rottigheid” zit’, wat naar Kuypers mening pleitte voor het gezond verstand van de Nederlandse kiezer. Deze pregnante analyse uitte Kuypers in zijn – eveneens in 1967 verschenen – boek Het politieke spel in Nederland. Daarin legde hij de kritische vinger onder meer bij de schimmige wijze waarop kabinetten tot stand kwamen, zonder ook maar één geschreven rechtsregel, waarbij zelfs verkiezingsuitslagen straal werden genegeerd. Was de tussentijdse formatie van het kabinet-Cals/Vondeling, twee jaar eerder, niet een flagrante belediging van het electoraat? De katholieken en antirevolutionairen verruilden zonder blikken of blozen coalitiepartner vvd voor de PvdA, die bij de kamerverkiezingen van 1963 nota bene vijf zetels had verloren. Dus moest het Nederlandse politieke

65

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen