GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Tiende Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag - pagina 21

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

XIX

eeniging voor Hooger onderwijs een oogenblik hij de beteekenis van de Revolutie voor de wetenschap stil te staan. Voor sommigen klinkt die samenvoeging wellicht ietwat vreemd. Nog steeds leeft de oppervlakkige beschouwing voort, als ware de omwenteling van 1789 nauw iets anders dan de gewelddadige verstoring der orde, waartoe men wel komen moest, omdat langs den gebaanden weg de mogelijkheid tot hervorming was afgesneden. Zulke , omwentelingen" zijn zoo dikwijls gezien. In zekeren zin ook ten onzent in 1581 en 1813. Zal men nu ook willen zoeken naar de heteekenis van die jaarcijfers voor de wetenschap? Neen, is de Revolutie van 1789 in hoofdzaak slechts zulk een maken van lucht voor het leven, dat dreigde te verstikken, dan is er wellicht weinig reden om naar het verband tusschen die Revolutie en de wetenschap te vragen. Zelfs leert de geschiedenis van het Romeinsche recht, dat de wetenschap in bloei kan toenemen, juist wanneer de regeeringsvorm meer bedorven wordt en de maatschappelijke toestand achteruitgaat. Zeker was er in 1789 behoefte aan hervorming^ al waren de toestanden niet zoo erg, als zij juist door de Revolutie werden. Maar het besef van die behoefte was het gemeen goed van alle standen. Zelfs Siéyès erkent, dat voor wat straks de derde stand verkreeg, met den meesten ijver, niet door dien stand, maar door geestelijkheid en adel is gestreden. Ook Quinet erkent, dat de hervormingen als vanzelf, geleidelijk, tot stand hadden kunnen komen. Veeleer heeft de Revolutie hervorming belet, wijl tot zelfs de fundamenten werden omgekeerd. De Revolutie was de toepassing van eene theorie. De Staat moest op de leest van revolutionaire vrijheid en gelijkheid worden geschoeid. Het was niet te doen om misbruik van het gezag te keeren. In het gezag zelf school de kwaal. Alle plicht tot gehoorzaamheid was slavernij. En zoo laat zich verklaren, dat die Revolutie als de dageraad der vrijheid wordt geloofd, hoezeer ons vaderland ook door den vreemdeling als het klassieke land der vrijheid werd geprezen om wat het reeds voor twee en drie eeuwen onder invloed der antirevolutionaire beginselen was. De Staat werd nu ingericht met volstrekte omkeering der verhoudingen, die eeuwenlang gegolden hadden. Van de onderdanen werden even zoovele souvereinen gemaakt, en de overheid was daar om den algemeenen wil uit te voeren. Deze leer der volkssouvereiniteit was echter niet het diepste beginsel; niet het primiim verum of beter: het primum falsum. Zij was, gelijk Groen zegt, slechts ,eene der vormen, in welke het ongeloof zich vertoont". De volkssouvereiniteit is de staatsrechtelijke formuleering van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 januari 1890

Jaarboeken | 137 Pagina's

Tiende Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag - pagina 21

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 januari 1890

Jaarboeken | 137 Pagina's