Elfde Jaarverslag van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerde Grondslag - pagina 39

XXX v n

onbekwaam en onbevoegd is om bij de geestelijke worsteling de wet t e . stellen. Vroeger was dit niet zoo; toen was wie eensdenkend was met de Overheid, de echte burger, en die van haar in zienswijze verschilde, werd slechts als bijwoner geduld. Maar thans oordeelen in het afgetrokkene alle partijen, dat alle burgers voor de wet gelijk moeten staan. Edoch, hieruit vloeit voor ons Hooger Onderwijs de consequentie voort, dat de Overheid dan alleen gerechtigd is de wetenschap te propageeren, zoo ze absoluut is. Maar zulke wetenschap, de lagere der natuurkunde uitgenomen, is er niet; en daarom behoorde de Staat zich van nagenoeg alle bemoeiing met de wetenschap te onthouden, of wel te zorgen, dat elke richting gelijk recht ontvange. Hij kan volgens het beginsel van ons staatsrecht slechts één dezer drie wegen inslaan: Of geheel het Hooger Onderwijs uit handen geven en aan de belangstelling van de minnaars der wetenschap zelve overlaten, hoogstens geldelijken steun biedend aan elke universiteit, die aan zekeren eisch in het aantal van katheders enz. voldoet; of wel hij kan, aangenomen dat zich in hoofdzaak drie richtingen op wetenschappelijk gebied vertoonen, voor elk dezer drie een zijner universiteiten beschikbaar stellen, onder toekenning van het recht van benoeming der hoogleeraren aan deze universiteiten zelve; of eindelijk, hij kan de rol op zich nemen om enkel een tente voor de wetenschap te spannen, waarin ze alle hulpmiddelen gereed vindt, en aan elke particuliere vereeniging voor Hooger Onderwijs hiervan het vrije gebruik afstaan. Ten slotte omschreef Prof. Kuyper het door ons ingenomen standpunt. Naar onze overtuiging behoort de Staat te breken met zijn stelsel van officieele staatsorthodoxie op geheel het terrein der wetenschap, en op dien grond over te gaan tot volledige afschafSng van de dusgenaamde theologische faculteit aanzijn publieke Universiteiten. Doch daarbij kan hij niet blijven staan. Hij moet dan tevens ernst maken met het beginsel van vrij Hooger Onderwijs, dat nu een doode letter is. Wint dit in kracht, dan komt de Overheid voor het dilemma, om een positie in te nemen, die met den gebiedenden eisch van ons staatsrecht strookt, of geheel het Hooger Onderwijs aan de minnaars der wetenschap over te laten. En dan zal zijn uit te maken, of ze in de publieke universiteiten inrichtingen van onderwijs wil blijven zien, of wel ze zal omstempelen tot een inrichting voor den bloei der wetenschappen. Dit laatste nu zou ons het meest aanstaan; de wetenschap als ,souvereine in eigen kring" zou dan eiken teugel van den Staat afwerpen en de inmenging van de Overheid zou zich slechts tot het materieele bepalen. Edoch, van de bereiking van dit ideaal zijn we nog zeer ver af; de tegenwoordige bezitters van zoo machtig privilege zullen zoo spoedig geen afstand doen van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen