Jaarboek 1927 - pagina 129

134 sobavdng en verlichting en Frankrijks Nevftonisme drongen ook tot. Sohotland door en dreigden de^ Kerk los te maken van haar belijdenis en h'aax Reforraatie-lb'eginsel. Een golf van ongeloof ging over het laaid. Het was David Hume ,die dit algemeene ongeloof systematiseerde en er in zijn „Verhandeling over de memsohelijke natiinr" een beschrijving van igaf. De vraag, hoe het Christendom als godsdienst gehandhaafd en verdedigd kom vrorden tegen zijn vijanden, hield de aandacht van velen gespannen en vroeg om beantwoording. Tegenover deze vraag toch zag men zich geplaatst. De predikanten hielden zioh met deze brandende kwestie bezig en velen waren over den gang van zaiken zeer verontrust. De gematigden vormden een partij in de Kerk en stelden in de plaats van de vastgesteilde leer een aantal ethische Toarschriften, voorgeschreven door .het menschelijk verstand; deze TOOTOchriften 'hadden als kenmerkende eigenschap, dat zij zich aampasten aan de wereld en vereenigbaar waren met haar genietingen. De Evangelische partij daarentegen hield hardnekkig vast aan het Gereformeerde geloof, bewaard in de formulieren der Kerk. De voornaamste beteekenis van de geschiedenis der Schotsche Kerk gedurende de 18de eeuw is gelegen in den strijd tusschen dteze twee groepen, waarin ihet Patronaat een belangrijke factor was en waarvan de gevolgen 'vyiaren, dat de Kerk zich losmaakte eni dat er groote verdeeldheid kwam in het Schotsche Presbyterianisme. Omstreeks bet einde der eeuw ontving de gematigde partij in haar openbaring van rationalistische philosophie een gevoeligen klap van Kant's Crtiek der zuivere rede en van de Schotsche Philosophie, waaraan de namen van Reid en Stewart verbonden zijn. De Evangelische partiji nam toe in getal en invloed. De eindstrijd tusschen deze tegenover elkaar staande partijen naderde, waarin de meeningen op politiek leerstellig en ander terrein hevig botsten. De geloofstegen•sielling bewoog zioh om de geloofsbelijdenis als verbindende schakel met den Staat, waarby de Evangelischen volhielden, dat zij door plechtige wijdingsgeloften gehouden waren om tegen te staan alle inbreuk van den Staat, en van het patromaat met zijn kerkelijke bevoegdheden op bet Koningschap van Christus en op de geestelijke vrijheid van Zijn verlosten. Maar de onverzettelijke Staat en de even onverzettelijke partij, in de Kerk maakten het noodig, dat de Evangelisten hun vrijheid kochten. En zij deden dat tegen een duren prijd. Do onvermijdelijke stichting der Vrije Kerk in 1843 was een treffend beiwijis van getrouwheid aan het CalvinisMsoh beginsel. Vierde lezing Prof. D. IVIaclean. G o d s d i e n s t i g l e v e n in S c h o t l a n d in d e 1 9 e e e u w . In de 18de eenw was, over 't algemeen genomen, de polsslag van het geestelijk leven zwak en het zedelijk peil laag. De rationalistisohe gedachte, dat het heeilal feitelijk beheerscht wordt door de mechanische

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen