Jaarboek der Vrije Universiteit te Amsterdam 1948 - pagina 124

120 speech. Groen, hoezeer ook in deze verbetering zich verheugend, maande tot bezonnenheid met de woorden: ,,Men verge mij niet in eene Grondwet, hoe vrijzinnig ook geformuleerd, een waarborg te vinden tegen de uitlegkunde van de hoogste vergaderingen des lands. Men meene niet, dat wanneer men de vrijheid heeft op het papier, men ook de zekerheid van het genot heeft." Harde practijk bewees pijnlijk de duidelijke noodzakelijkheid van dit vermaan. De met veel bravour aangekondigde vrijheid van onderwijs werd tot een frase vernederd. Aan de clausule ,,het geven van onderwijs is vrij" werden twee andere bepalingen toegevoegd : ,,Het openbaar onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der Regeering" en de ellendige zinsnee : ,,Er wordt overal in het Rijk (van Overheidswege) voldoende lager onderwijs gegeven." De vrijheid die men met de ene hand openlijk gaf, werd met de andere bedektelijk en bedriegelijk teruggenomen. Ondenkbaar zware worsteling moest worden gevoerd om recht en wezenlijke vrijheid van hen, die met de openbare neutrale school geen genoegen mochten nemen. Met een beroep op deze zinsneden werd alle steun aan de bijzondere school als in strijd met de grondwet veroordeeld en het monopolie voor de neutrale staatsschool opgeëist. Een der hoogtepunten van de worsteling was zeventig jaren terug, in 1878 het Volkspetionnement, zich kerend tegen den aanslag op de bijzondere school door Kappeyne, den man, die in de Kamer sprak het harde woord : ,,Welnu, dan moet die minderheid maar worden onderdrukt", want dan is zij de vlieg, die de gansche zalf bederft en heeft zij in onze maatschappij geen recht van bestaan." Ons volk ontwaakte, met kracht werden de aanvoerders overgoten, de meest enthousiaste periode brak aan. Om elk stukje vrijheidsland moest bloedig worden geworsteld. 1889 bracht de wet Mackay met haar zeer bescheiden subsidie de eerste verlichting van druk; zij bracht ook den principiëlen ommekeer doordien met het monopolie der openbare school werd gebroken en losgelaten de fictie dat de openbare school de volksschool bij uitnemendheid is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen