Jaarboek 1977-1978 - pagina 90

te. Hij streefde naar een overzicht met inzicht, een systematiek van deze geschiedenis. Aan deze taak heeft hij zich gegeven, zolang hij kon. Het lijkt mij passend enige hoofdzaken van deze systematiek te vermelden. Zij gaat ervan uit dat er samenhang, verband en vergelijkbaarheid in de geschiedenis der wijsbegeerte bestaat. Om deze te ontdekken is een methode nodig die, zoals Vollenhoven zegt, aan de bewerking van het materiaal moet ontstaan. Het materiaal wordt gevormd door de problemen die de filosofen stelden en hun oplossingen ervoor. Vandaar dat hij zijn methode de probleemhistorische methode noemt. Hij beseft een maatstaf nodig te hebben voor de beoordeling van de problemen en hun oplossingen. Zijn maatstaf, beheerst door het geloof in Christus, is de drieslag: God, de door Hem gestelde wet en de door Hem geschapen kosmos. Vollenhoven onderscheidt in het onderzoek van de geschiedenis tijdstromingen en typen. Voor de tijdstromingen is primair de vraag, hoe men de plaats van de wet zag en hoe dat inzicht in de geschiedenis bij volgende filosofen ontwikkelde. Maar er zijn ook, meent hij, typische trekken in de problemen, die blijvend zijn, die in alle concepties een rol spelen dan wel in sommige daarvan. Dat is dan de benadering van typen. Het onderzoek van de tijdstromingen en de typen leverde hem een verscheidenheid op die, in de gestalte van het netwerk als het ware, hem in staat stelde filosofen op de kruispunten daarvan te plaatsen. Vollenhoven besefte zeer wel, dat aldus nog slechts de basis gelegd was voor het inzicht in de geschiedenis der wijsbegeerte en dat daarop de beschouwing van de filosoof zelf vervolgens ondernomen moest worden. Maar het was daartoe volgens hem dan wel de noodzakelijke basis. Hij heeft dit werk niet voltooid, mede omdat hij nimmer schroomde op grond van nieuwe vondsten zijn systematiek te corrigeren, hoe ingrijpend de correctie ook uitviel. Hij was uitzonderlijk nauwgezet, ook zeer bescheiden en altijd bereid iets van een ander te leren en zijn eigen inzichten zonodig te corrigeren. Het kan niet ontkend worden, dat juist deze systematiek van de geschiedenis der wijsbegeerte voor velen van ons te moeilijk was. Ik vraag mij zelfs af, of iemand haar geheel begrepen heeft. Dat lag vooral aan een eigenaardig verschijnsel in de discussie met Vollenhoven over deze systematiek. Hij vond zijn inzichten en onderscheidingen zo vanzelfsprekend, dat hij nadere uitleg niet nodig achtte en vermoedelijk ook niet mogelijk achtte, terwijl wij herhaaldelijk niet begrepen wat zijn argumenten waren en niet zelden evenmin

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen