Jaarboek 1983-1984 - pagina 54

In het navolgende willen we onze aandacht richten op deze centrale positie die werken in het leven en de maatschappij inneemt. We zullen trachten eerst enige conceptuele duidelijkheid aan te brengen, vervolgens kort op de historie van de centraliteit van werken ingaan en tenslotte enkele resultaten bespreken van een internationaal vergelijkend onderzoek onder de titel 'Meaning of Working', waarin wij momenteel participeren. 2. Omschrijving In primitieve maatschappijen bestaat er een directe relatie tussen werken en het bevredigen van basisbehoeften, zoals eten, kleding en beschutting. Werken is daar een basisconditie voor het bestaan en overleven van de mensen. De vraag naar de zin van werken valt daar samen met de vraag naar de zin van het leven. Bij een toenemende beschaving ziet men een drietal parallelle ontwikkelingen: — Een toenemende afstand tussen de arbeidsinspanning en de directe behoeftebevrediging: afstand in tijd (weekloon, maandsalaris...) en in locatie (werken in een fabriek ... kopen in een supermarkt). — Een afnemende overeenstemming tussen het geleverde produkt en de directe behoeftebevrediging voor het individu of de kleine groep waartoe hij behoort: men ziet een ontwikkehng van landbouw, veeteelt of jacht voor eigen onderhoud, via het produceren van produkten en diensten in ruil voor de bevrediging van eigen behoeften tot het moderne produktieproces, waarin de bevrediging van eigen levensbehoeften voornamelijk via het instrumentele medium 'geld' verloopt. — Een afnemende accentuering van de zogenaamde basisbehoeften (voeding, kleding, beschutting) en een toename van secundaire en tertiaire behoeften. Men denke bijvoorbeeld aan de explosieve groei van de vrije-tijdsindustrie. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot een wereld van arbeid en beroep, met de horizontaal en verticaal op elkaar afgestemde taakverdelingen in organisaties, en met de complexe onderling samenhangende beroepenstructuur in de maatschappij. Het werken is organisatorisch en maatschappelijk ingebed. Niettemin blijft het oorspronkelijke doel van werken relevant: het is gericht op behoeftebevrediging en heeft als zodanig een utilitair en noodzakelijk karakter. In de huidige maatschappij met de bovengeschetste ontwikkelingen speelt deze behoeftebevrediging zich dan af via het leveren van produkten of diensten waar de maatschappij prijs op stelt, die dan bereid is de werker de instrumentele middelen te verschaffen om zijn eigen behoeften te bevredigen. Belangrijk in de definitie van werken is dus het element van het leveren van resultaten (goederen of diensten) welke acceptabel en nuttig zijn voor de maatschappij. Daarnaast is er een tweede element dat in het begrip werken moet worden onderkend: afgezien van het zojuist genoemde instrumentele karakter van werken in de zin van het 52

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen