1906-1907 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 122

108 Op dergelijke wijze, zoekt Ostwald ook voor „behoud der soort" ,gelijkheid van vorm", analogiën in de anorganische wereld. Ben gedetailleerde bestrijding wil ik hierop niet laten volgen, want mijn doel was slechts, aantetoonen, dat de mechanist en materialist zelf niet afkeerig zijn van een redeneeren ex analogia, en als zoodanig dit den tegenstander niet mogen ten laste leggen. Dat doet denken aan 't bekende verhaal van de pot en den ketel. Met ééne opmerking meen ik daarom te kunnen volstaan, en wel met deze, dat Ostwald juist het voornaamste verschijnsel dat wij bij elk organisme waarnemen, buiten de analogie laat, d. i. de veelheid in de eenheid, een kenmerk dat men waarnemen kan bij de eenvoudigste cel als bij 't rijkst georganiseerde leven ,Bei der anorganischen Einheit, dem Krystall, ist von dem metaphysischen Gleichgewicht zwischen Einheit und Vielheit nicht die Rede ; aber ira Organischen ist Einheit des Seins auch Einheit des Bewustseins. Der organische Körper is eine Ganzheit, eine Einheit der Vielheit seiner Theile, der Krystall nur Apposition von Theilen, deren Einheit keinen wesenhaften, sondern nur einen raumliehen Sinn hat." i) Ook Spinoza, de pantheïst, heeft deze quaestie niet opgelost toen hij eenheid van oorsprong aannam. Le problème a résoudre est d'expliquer la formation d'une unite dans une multitude de parties divergentes (Janet). Zooals gezegd, de teleoloog dan komt tot zijn resultaat ook ex analogia doch begint juist tegengesteld en komt aldus tot tegengesteld resultaat' De cardo questiones is daarom een principiëele. Er zijn twee wegen, en wie niet wil blijven staan, maar vooruit wil gaan op den weg der logische ontwikkeling, moet eerst kiezen. De grieksche sage toont ons Hercules op den tweesprong en tot hem komende twee vrouwen van ongewone gestalte. De eerste, , Begeerlijkheid," sprak hem aan zeggende : ,volg mij en ik zal u geven al de genietingen der wereld," doch de Deugd zeide : ,volg mij. De weg, dien gij bewandelen moet is zwaar en moeilijk, doch aan 't einde van dien weg ontvangt gij de gunst der onsterfelijke goden." Doch niet alleen op 't gebied van het zedelijke leven, ook voor 1) Alfons Bilharz, Die Lehre vom Leben 1902 pag. 214.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen