1906-1907 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 127

113 En niet alleen de functie van het orgaan, ook de formatie doet onderstellen 't idee van doel. Een voorbeeld dat dit toe kan lichten is de regeneratie, d. i. de formatie na verminking. Ik denk aan de WolfPsche proef, 't Oog van den Salamander regenereert, doch is behalve 't oog ook de zenuw getroffen, dan niet meer. In dit laatste geval zou regeneratie geen zin meer hebben. Aldus uit een redeneering ex analogia, in overeenstemming met de stelling: gelijke oorzaken, gelijke gevolgen, besluit Janet: „La cause finale est done une cause réelle, attestée par l'expérienee interne, et résidant objectivement dans toutes les productions organisees, aussi bien que dans les oeuvres de l'art humaine" i). jDans l'industrie humaine, cette cause motrice est en nous: dans l'industrie de la nature nous ne la voyons pas, mais elle est aussi nécessaire d'un cóté que l'autre" 2). ,Die unbefangene Betrachtung sieht nun in dem Leben das Ziel und setzt zu ihm die Organisation und Funktion des Systems als Mittel in Beziehung". (Paulsen, Einleitung, pag. 205). Reinke zegt: ,Jedes zweckmassige Wirken können wir dem Wirken einer Intelligenz vergleichen; und da alle unsere Erklarungen auf Vergleiche hinauslaufen, so können wir die Thatigkeit der in den Organismen zweckmassig wirkenden Krafte als eine intelligente aufFassen" 3). Doch Janet is meer positief: 't zijn intellectueele krachten en deze conclusie, die niet uit kan blijven, wanneer we de analogie doen beginnen met ons zelf, brengt ons te midden van een strijd van de aanhangers der wisselwerking-theorie en die van het psychisch parallelisme. Dat de geest, 't intellect een actie kan uitoefenen op de stoffelijke wereld, dat is al te vreemd voor 't monisme. Physische en psychische processen zijn volgens haar twee parallele reeksen, die elkaar als twee parallel loopende lijnen nooit kruisen. Zoo een Paulsen en een Wundt. Hoe deze lading — een dualisme in optima forma — door de vlag 1) Janet, pag. 160. 2) id. pag. 199. 3) Theor. Biol. pag. 181. Gen. Tjjdsohr. I.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen