1947 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 17

11 groote aantallen zenuwcellen gelijktijdig in actie komen; het electrophysiologisch onderzoek laat in dezen geen enkelen twijfel toe. Niet alleen dat reeds in elk der z.g. zenuwcentra een enorm aantal gelijkwaardige neuronen aanwezig zijn, maar de moderne opvattingen verwerpen de voorstelling alsof voor een waarneming of een handeling slechts één welomschreven centrum of schorsgebied aansprakelijk gesteld mag worden. Het geheele zenuwstelsel is voortdurend in actie en men kan slechts spreken van een verhoogde activiteit in bepaalde centra bij bepaalde waarnemingen of handelingen. Ook in de hersenphysiologie speelt de totaliteitsidee tegenwoordig een belangrijke rol. De vraag of men hierbij wel eens te ver gaat, kunnen we in dit verband buiten beschouwing laten. Van belang is slechts, dat het centrale zenuwstelsel klaarblijkelijk een macrophysisch systeem is, waarin voor dirigeerende microphysische centra geen plaats is. Hiermee valt tevens PASCUAL JORDAN'S hypothese dat er een relatie zou kunnen bestaan tusschen het bestaan van een ,,vrije wil" en microphysische wetmatigheid. Dit zou, wanneer we zijn opvattingen verder accepteeren, alleen bij de micro-organismen het geval kunnen zijn, zoodat we tot de wonderlijke conclusie moeten komen, dat men op grond van natuurwetenschappelijke gegevens wél bij de bacteriën, maar niét bij den mensch een vrije wil kan verwachten. De geheele constructie van de relatie microphysische onvoorspelbaarheid en vrije wil lijkt mij trouwens om meer dan één reden zeer aanvechtbaar. Immers, al heerscht er in microphysische systemen geen strenge causaliteit meer, het aantal mogelijkheden is toch altijd vrij beperkt en bovendien is de mogelijkheid van het optreden van een bepaald microphysisch proces gebonden aan een grootere of kleinere mate van waarschijnlijkheid, die in procenten kan worden uitgedrukt. Van echte vrijheid, d.w.z. in casu onafhankelijkheid van physische wetmatigheid is dan toch geen sprake. Merkwaardig is ook dat P. JORDAN in dit verband het op zichzelf interessante feit releveert, dat ons oog in staat is een enkel lichtquant waar te nemen. M.i. is dit geval te vergelijken met de mogelijkheid om met een W I L S O N camera afzonderlijke microphysische processen te registreeren. JORDAN zelf wijst er op, dat onze meetinstrumenten macrophysische afmetingen moeten hebben, willen ze voor ons bruikbaar zijn. Immers op een meetapparaat kunnen we alleen vertrouwen wanneer het streng causaal werkt. Maar dan moet voor ons oog en de correspondeerende gedeelten van het centrale zenuwstelsel hetzelfde gelden. Bij al deze beschouwingen maakt P. JORDAN naast andere ook dezelfde fout als de door hem zoo verafschuwde mechanisten : eenvoudige physische wetten worden toegepast op ongeanalyseerde complexen. Wij biologen hebben dan ook bij alle waardeering van de zeer bijzondere prestaties van dezen onderzoeker op zijn eigen terrein en het verdienstelijk werk door hem in samenwerking met

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen