1948 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 91

83 als het ware nog met een onverbrekelijke band samengevoegd, ze waren in een milieu ingebed en vormden wel een geheel andere relatie dan de modernere arts, welke als liechnicus tegenover zijn patient treedt Langs welke wegen is de arts echter zo geworden'' W e kunnen kort antwoorden Door de oniwikkeling der wijsbegeerte W e willen in dit verband in de lange geschiedenis der philosophic slechts twee namen noemen en wel die van D e s c a r t e s en C o m t e D e s c a r t e s IS wel de grote revolutionnair van het denken geweest doordat hij de wereld scherp scheidde m een res cogitans en res extensa Heli denken van de mens krijgt hier een zeer pregnant karakter en onderscheidt zich van, of wat nog beslissender IS, het stelt zich tegenover de wereld der objecten De mens wordt zo geplaatst tegenover de buitenwereld, maar daardoor ook tegenover zijn eigen lichaam met inbegrip van zijn heisenen en ruggemerg Hier wordt zo een diepe kloof geschapen tussen het autonome denken enerzijds en de hanteerbare objecten anderzijds Het IS C o m t e nu, die deze lijn met forse hand doortrekt naar een consequent positivisme Hij luidt wat hij noemt het derde stadium van het mensdom in door de wetmatigheid in elke werkzaamheid te ontdekken Naar zijn mening is het stadium der goden voorbij eveneens dat der wijsbegeerte hetwelk nog rekening hield met metaphysische machten, met ideeën enz De mens wordt door de wetten bepaald en zijn verhouding tot de medemens is slechts een vorm van utiliteit, welke uiteindelijk hem zelf weer ten goede zal komen In de psychologie voerde het positivsme tot de empirische methode Wijsgerig onaardde het echter reeds spoedig m hel materialisme Hier hebben we de homo technicus voor ons, welke in de opvatting van C o m t e's leerling. L a M e 11 r i zelfs tot een doodgewone machine devalueert Alle menselijke geestelijke werkzaamheid wordt hier door de materie bepaald Wonderlijk, deze mens, die zich zelf en zijn medemens als stof herkend heeft die denkt dat hij materie is en die dit weer denkt omdat hij materie heeft Nog niet gekende cellulaire, physische en chemische krachten zijn de stootkrachten van het leven, zij bezielen de materie Weliswaar heeft dit consequente materialisme philosophisch niet zoveel aanhangeis gehad, toch heeft het op de medische wetenschap diep haar stempel gezet H e g e l en K a n t met hun scholen hebben de medici vrijwel onberoerd gelaten De geest van H e g e l werd als overbodige ballast terzijde geschoven En het cnticisme van K a n t , dat in elk object een principieel onherkenbare rest, het'z g , Dmg an Sich' onderscheidde gaf geen enkele verdieping van mzichf Zo kwam de arts onwillekeurig in het kielzog van het mateiiali^me terecht Bij elke ziekte zocht hij ijverig

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen