1948 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 97

89

tisch. W e zullen de existentie-philosophie, welke zich, als we het zo mogen noemen, in linkse richting ontwikkelde niet uitvoerig weergeven, omdat zij in verband met ons onderwerp minder belangrijk is. Bij H e i d e g g e r zowel als bij S a r t r e zien we_ het individualisme naar voren komen. H e i d e g g e r ziet de gemeenschap slechfis als het oneigenlijke ,,men", terwijl S a r t r e zelfs de gemeenschap als een vijand van de zelfontwikkeling beschrijft. (L'enfer c'est l'autrui). Het is, wat H e i d e g g e r betreft, zoals wij het bij Dr. B e e r 1 i n g in zijn boek ,,Moderne Doodsproblematiek" vinden uitgedrukt: Het menselijke bestaan ligt bij H e i d e g g e r als het ware ingeklemd tussen een dubbele nietigheid: Het geworpen, d.w.z. het uit het niets voortgekomen zijn en het ten dode, d.w.z. tot het niets voorbestemd zijn. Deze nihilistische grondovertuiging, gebaseerd op het inzicht in het naar herkomst en toekomst evenzeer nietige bestaan, impliceert echter niet het recht op daadloze lijdzaamheid of berustende contemplatie en ontslaat de mens niet van de verplichting stand te houden in een wereld, waarvan hij zich overigens in het geheel niet vrij kan maken, daar het in-de-wereld-zijn tot de wezenlijke ontologische structuurmomenten van het bestaan als zodanig moet v/orden gerekend. De waarlijk existerende mens neemt de verdediging van een stelling, van welke hij weet, dat ze ondermijnd is, heroïsch op zich. ondermijnd, omdat het bestaan is een zijn-tot-de-dood. Het is zijn vrijheid, waarin de mens zich tot waarheid ontplooien kan. Maar genoeg hierover. Wij wenden thans onze blik naar de Duitse philosophic, waarin de ik-gij relatie nader wordt geanalyseerd. W e zien nu in deze relatie zowel het accent vallen op de ,,beziehungskraft" van het ik, op het primaat van het gij, alswel op de verhouding, welke er tussen beide bestaat. Ook hier weer een bepaalde uitwerking van de wending door K i e r k e g a a r d voltrokken. Ethiek en geloof zijn geen denkbaarheden meer, geen scheppingen van het souvereine ik, maar beide hebben betrekking op het gehele bestaan. De waarheid is ten nauwste bij de subjectiviteit betrokken. Het subject is echter volgens K i e r k e g a a r d op zijn beurt steeds betrokken op God en ontleent hieraan zijn zin. Met dit subjectivisme van K i e r k e g a a r d , waarbij het accent sterk verlegd is naar het enkeling zijn, werd weliswaar een belangrijke wending voltrokken, vooral doordat de enkeling direct op God betrokken werd, toch mogen we hier nog niet van de Copernicaanse wending spreken. Deze voltrekt zich pas, als de philosophen van de ik-gij relatie het primaire gesteld zijn van de enkeling als een excentrische mensbeschouwing van de hand wijzen. Zij namelijk zien de mens als primair gemeenschapswezen en hierop vooral baseert zich de ethiek, welke ook voor ons artsen belangrijke perspectieven opent. De mens is niet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen