1948 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 123

CULTUUR EN TECHNIEK DOOR

Ir H. VAN RIESSEN

Inleiding. Indien men onze cultuur ter onderscheiding van andere cultuurperioden met een,trefwoord in de roos zou willen raken, dan is dat woord; de techniek. De geschiedenis van de duizenden jaren vóór de negentiende eeuw is voor ons besef als een vriendelijke wandeling. Maar sinds de uitvinding van J a m e s W a 11 is ze een snelheidsrace geworden, heeft zij, gedragen in de techniek, een ongeëvenaard tempo verkregen. Doch als draagster der cultuur bepaalde de techniek niet slechts het tempo; zij ging ook de aard van leven en samenleven intensief beïnvloeden. ,,Politik und Wirtschaft haben nur flüchtige Spuren im Antlitz der Menschheit hintergelassen. Diese fautische Technik aber wird die Spuren ihrer Tagen hinterlassen, wenn alles andere verschollen und versunken ist. Die faustische Leidenschaft hat das Bilt der Erdoberflache verandert", zegt S p e n g l e r niet ten onrechte. Intussen is er iets aan 't veranderen in onze dagen. De wandeling werd een race, maar men moet vrezen, dat ook dit alweer historie is. Zeker, het tempo is niet verminderd, maar het heeft er allen schijn van, dat de zin en de richting ons langzamerhand ontgaan, dat we van de race in een circus terecht zijn gekomen. W e zijn niet zo zeker meer over het hoe en waarom. R. D i e s e 1, de grote uitvinder, klaagt aan het eind van zijn leven en dat is toch al weer meer dan 30 jaar geleden; ,,Ob die ganze Sache einen Zweck gehabt hat, ob die Menschen dadurch glücklicher geworden sind, das vermag ich heute nicht mehr zu entscheiden". Dat is het probleem, waar ik Uw aandacht bij moet bepalen: Waarop is het feest van de „vooruitgang door de techniek" uitgelopen? Wat is er van de race gewocdenl De jeugd der techniek is voorbij; dat was de 19e eeuw. En misschien is de rijpere leeftijd ook al weer historie en zijn we aan de bezinning van de ouderdom toe. W i e de filosofen der techniek hierop naleest, zal bij hen niet veel van het circus vinden. Daar is alles nog technische race. Maar hun naïef optimisme doet negentiende eeuws aan. ,,Vrijheid door

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen