1950 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 95

DE ZENUWPHYSIOLOGIE ALS ZUIVERE WETENSCHAP

79

vaarden. V/anneer wij niet in staat zijn deze feiten in een ons gevoel bevredigende conceptie onder te brengen geeft ons dit toch niet het minste recht in de practijk van het leven een dezer feiten te elimineren. Wél stelt het voorgaande paedagoog en rechter voor zeer moeilijke practische beslissingen. En wat betreft het ingrijpen door hersenoperaties ; zeker is hier de verantwoording van de chirurg wel héél groot, maar in principe is er toch geen verschil tussen de arts die een pathologische toestand van apathie tracht te cureren door een transversale snede in de frontale hersenkwabben en een vader die de karakterfouten van zijn zoon meent te moeten bestrijden door de vrije zenuwuiteinden in de partes posteriores van zijn spruit te prikkelen met behulp van een stevig pak slaag. In beide gevallen wordt er langs materieële weg ingegrepen in bouw en functie van het centrale zenuwstelsel. 2. Wat betreft het moment, dit is volgens von Baer en von üexfcüll de tijdsduur waarbinnen prikkels als gelijktijdig worden waargenomen. Een reeks prikkels toegediend in intervallen korter dan het moment versmelten tot een continue (bewuste of onbewuste) waarneming, een feit waarvan o.a. in de film gebruik wordt gemaakt. Interessant is dat von Uexküll en medewerkers (31) in staat waren het optische moment voor een vis (Betta splendens) en het tactiele m o ment van de wijngaardslak (Helix pomatia L.) te bepalen. De tijdsduur is resp. 1/50 en 1/4 sec. Overigens is Vexküll's mening dat de duur van het moment in één bepaald individu, als functie van het centrale zenuwstelsel, een constante waarde heeft voor alle prikkels, stellig onjuist: het optisch moment van de mens varieert van 1/7 tot 1/50 sec. Er zijn aanwijzingen dat de tijdsduur van een bepaald moment bijv. een optisch moment in nauwe relatie staat met de duur van een potentiaalgolf in de door de electroencephalografie geregistreerde schorsrhytmen bij intermitterende prikkeling van het oog. Sub. 3. Voor het concrete, door de heer Heidinga genoemde geval is dit niet bekend, maar in meer algemene vorm gesteld moet deze vraag stellig bevestigend worden beantwoord. Mannelijke ratten gaan zich, na bepaalde hormoon-injecties tijdelijk als wijfjes gedragen. De Heer van Werven. 1. Spreker heeft gesproken over relatieve onafhankelijkheid van de zenuwphysiologie van psychologische concepties. In de zenuwphysiologie vindt men automatismen welke onafhankelijk van beïnvloeding door hogere centra of uitwendige prikkels verlopen. Is er nu ook iets door spreker te zeggen, ondanks dat hij geen psycholoog is, over de relatieve onafhankelijkheid van psychologische van zuiver physiologische processen ? Bijv. in die zin, dat in een gegeven situatie een physiologisch proces onder invloed van psychologische factoren een ander verloop krijgt. De ervaring bevestigt dit. Maar kan het ook wetenschappelijk bewezen worden ? 2. Gaarne zou ik daar nog de vraag aan vastknopen of het automatisme der zenuwprocessen als van zuiver physiologische, dan wel van psychologische of meer complexe natuur beschouwd moet worden. Spreker antwoordt. 1. De vraag van de Heer van Werven berust gedeeltelijk op een misverstand opgewekt door de titel van myn voordracht. Wel blijkt daaruit dat hij sympathiek staat tegenover een dualisme in de vorm van een wisselwerkingstheorie, een dualisme dat in deze vorm door mij niet wordt geaccepteerd. De ervaring waarvan hij spreekt betreft de ongeanalyseerde feiten van het dagelijks leven die nóch in de psychologie nóch in de physiologie zonder meer worden verwerkt. 2. Of de physiologische automatismen ook een psychologisch complement hebben zou ik niet durven beantwoorden, al lijkt mij dit zeer waarschijnlijk. Zo ja dan zijn ze dus weer van twee zijden te benaderen maar we mogen dan m.i. de physiologische en psychologische data weer niet naast of onder elkaar zetten als de getallen a, b en c in een optel- of aftreksom.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen