1951 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 62

54

J. VERSEVELDT

op elkaar liggende warven en legde deze dikte in diagrammen vast. Op talrijke plaatsen, eerst in de buurt van Stockholm, later steeds verder weg, werden de warven-series opgemeten en diagrammen getekend. Deze diagrammen werden onderling vergeleken, en zo bleek het mogelijk met voldoende nauwkeurigheid uit te maken, dat een bepaalde warve uit een bepaalde warven-serie op een bepaald punt b.v. in de buurt van Stockholm in hetzelfde jaar was afgezet als een bepaalde warve in een andere serie op een ander punt, enkele kilometers van het eerste verwijderd. Deze parallelisaties konden steeds verder over Zweden worden uitgebreid, en het resultaat was, dat een tijdschaal kon worden opgesteld, de z.g. Zweedse Tijdschaal, die duizenden jaren omvat. De steeds slinkende ijsmassa bedekte in een zekere tijd nog slechts als een vrij smalle, Z.W.-N.O. lopende strook het midden van Skandinavié. Bij Ragunda in N,-Zweden werd deze strook echter zo smal, dat op een gegeven ogenblik de ijsbedekking zich in tweeen splitste. Achter de ijsbarrière lag hier een groot stuwmeer, dat toen plotseling leegliep en een zeer dikke warve afzette, die over grote afstanden door zijn karakteristieke dikte terug te vinden is. Het jaar, waarin deze katastrofe plaats greep, werd door De Geer als het jaar O (nul) van zijn tijdschaal aangenomen. De jaren vóór dit O-jaar werden van een —teken voorzien, de jaren daarna van een -)~teken. Deze tijdschaal kon met de historische tijd in verbinding gebracht worden door de onderzoekingen van Lidén in 1913 en 1938; deze vond n.l. langs de Angerman Rivier in Noord-Zweden postglaciale warven, die tot in de tegenwoordige tijd te vervolgen waren, en zo weten we, dat het O-jaar van De Geer hetzelfde is als het jaar 6839 vóór Christus, of 8739 jaar voor het begin der 20e eeuw. En de duur van de tijd, die nodig is geweest voor het terugtrekken van het ijs vanuit Zuid-Zweden (provincie Skane of Schonen) tot de splitsing bij Ragunda werd berekend op 6380 jaar; de tijd vanaf „Skane" tot begin 20e eeuw omvat dus 15119 jaar. Welke waarde moet nu aan dit onderzoek worden toegekend? De hoofdvraag is: zijn de warven inderdaad jaarlaagjes? Een direct bewijs voor de post-Wurm warven is niet te geven. De verklaring echter, welke De Geer geeft van het ontstaan der warven, de wijze waarop ze in verband gebracht worden met andere geologische verschijnselen als smeltwaterruggen en frontmorenen, wekt vertrouwen in de juistheid van de opvattingen en resultaten. Er is echter meer! Het is gebleken, dat warven momenteel nog ontstaan. In

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen