1960 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 259

BERNARD PALISSY, padvinder der moderne natuurwetenschappen 211 relies sur les faits des choses contenues en ce livre, que tu ne sgaurois apprendre en cinquante ans, en lisant les théoriques et opinions des philosophes anciens".. (Aux lecteurs. Discours Admirables). .. „Veux tu que je te die Ie livre des Philosophes oü j'ay appris ces beaux secrets? Ce n'a esté qu'un chauderon a demy plein d'eau.." (p. 187). Dat deze onverzoenlijke houding Palissy in conflict bracht met de scholen van wetenschap, is niet te verwonderen. Op vele punten was zijn aanpak revolutionair. Zijn beroep op objectieve criteria ondermijnde het gebruikelijke ontzag voor de veelal ongecontroleerde uitspraken der antieke en scholastieke coryfeeën. Zijn oproep tot zelfwerkzaamheid in experiment en onderzoek — „en anatomizant la matrice de la terre".. — ging in tegen de gangbare eerbied voor hetgeen het denken bij elkaar kon hypothetiseren, en tegen de gangbare minachting voor het handwerk dat vuile handen met zich bracht. De vijandschap tegen hem en zijn werk, dat terecht veler bewondering wekte, was dan ook groot, zelfs na zijn dood. .. „the jealousy of the University and the Sorbonne took good care that Palissy's methods should be thrust into oblivion" 5). Eerst omstreeks de 18e eeuw, als de wal van de structuur der wetenschapsbeoefening het schip van de hoogmoedige menselijke eigenwijsheid heeft gekeerd, wordt er naar zijn werken verwezen, en komt de erkenning van zijn pionierschap. Dan schrijft men over Palissy's observaties: „Cest la comme on voit Ie commencement, l'embryon de la geologie moderne" (Cuvier). Zijn boeken worden heruitgegeven, en van commentaren en inleidingen voorzien (o.a. 1777, 1880, 1922 en 1957), zijn bewogen leven inspireert tot biografieën en zelfs tot toneelstukken. Maar veruit het belangrijkste is de erkenning van de verdiensten van zijn methode: .. „it was not by the methods of Descartes and Kant that the natural sciences were to flourish — not precisely even by the method of Bacon — valuable as these methods were in their own sphere; natural knowledge was to be discovered by humbler devotions, even by digging into the earth, as dug the potter, of whom I am to speak today.." getuigt Allbutt in 1905 5). Wij hebben gezien hoe zijn wetenschappelijke instelling werd gevoed door zijn geloof, hoe dat hem bescheidenheid èn overtuiging, èn bereidheid tot de dienst van God en mensen schonk. Bernard Palissy, de Hugenoot, had over zijn hele leven, zijn werk en zijn wetenschap geschreven: „den HEERE heilig".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen