1960 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 237

DE VLIEGENDE SCHOTEL ALS PSYCHOPATH. VERSCHIJNSEL 193

schappelijke indeling in drie standen brengt met zich een nivellering en verstarring van het leven. De consequenties hiervan, bijv. leugens om bestwil, worden ten volle door Plato geaccepteerd. Thomas Moore schreef in 1516 „Utopia", dat hij plaatst op een eiland. Hier is regering mogelijk o.a. door afschaffen van het particuliere bezit. Hoewel door deze maatregel een nivellering in materieel opzicht onvermijdelijk is, wordt een vrij geestelijk leven bevorderd. In tegenstelling met Plato zijn er christelijke motieven aan te wijzen, bijv. in de handhaving van het familieleven. Bij Francis Bacon, in „New Atlantis" van ± 1627, staat het wetenschappelijk aspect op de voorgrond. Hij introduceerde een eiland waarvan het centrum is een huis van wetenschap en techniek, de hoop van deze ideale samenleving. Utopisten in Frankrijk en socialisten in Engeland namen in de achttiende eeuw deze gedachten over. Een laatste vertegenwoordiger van deze positivistische ideeën in de toekomstliteratuur is Bellamy met het boek „Het jaar 2000". 2. De eerste tekenen van een wijziging van de instelling ten opzichte van de evolutie van het Westen zijn reeds in het eind van de vorige eeuw aan te wijzen. Jules Veme was aanvankelijk nog optimistisch in zijn beschrijvingen van de vooruitgang der techniek, in zijn latere werken voorzag hij echter reeds de gevaren van een eenzijdige wetenschappelijke ontwikkeling. De bekende satire van Samuel Butler is een anti-utopie, de titel „Erehwon" is een omkering van Nowhere (1872). Hij gaf hierin zijn misnoegen te kennen over de ontwikkelingsgang vooral van Engeland. Romain Rolland en Frans Masreel rekenden in „De opstand van machines of het losgebroken intellect" (1921), radicaal af met de producten der techniek, die de mensheid overvleugelen. De schrijvers waren echter realistisch genoeg om aan het eind van het toneelstuk te suggereren dat de mens opnieuw aan de ontwikkeling van de techniek zal beginnen. Wells was in „The shape of things to come" (1930) nog hoopvol dat de mensheid na een reeks vernietigende oorlogen tot de opbouw van een nieuwe samenleving zal komen. Steeds meer wordt de problematiek van de samenleving als belangrijk gezien, de techniek en de wetenschap komen op de tweede plaats. In 1931 stelde Huxley dat een belangrijk probleem voor de toekomst zal zijn om de mens aan slaafsheid te wennen. Zijn „Brave New World" is de consequente persiflage van de menselijke verhoudingen in een technisch volmaakte wereld. Tussen de utopie van „Brave New World" en de dood ligt slechts één andere keuze: verbanning naar een eiland voor nonconformisten. Voor het eerst wordt in de opbouw van een toekomstvoorspelling ruimschoots gebruik gemaakt van psychoanaly-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen