1963 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 173

CONFERENTIE „GELOOF EN WETENSCHAP"

139

over de moderne fenomenologie te laten zien hoe de subject-object relatie op de meest vruchtbare wijze kan worden beschouwd. De fenomenologie is een wijsgerige stroming die ontstond aan het begin van deze eeuw. Het geestelijk klimaat van die tijd werd gekenmerkt door een grondslagencrisis der wetenschappen, het zoeken naar een relatie tussen natuur- en geesteswetenschappen en het problematich worden van de verhouding : wetenschap-filosofie. Als antwoord op deze vragen ontstonden plm. 1900 de Existentiefilosofie (Jaspers) en het Positivisme (Frank). Een karakteristieke onderscheiding is dat de existentiefilosofen niet eisen dat hun uitspraken verifieerbaar zijn, terwijl de positivisten dit wel doen. Nauta noemde als karakteristieke onderscheiding: Ie Existentie zonder communicatie. (Analyseert de existentie en ziet desnoods af van communicatie). 2e Communicatie zonder existentie. (Wel communicatie, desnoods zonder dat men het in feite nog ergens over heeft.) De fenomenologie (Husserl) bevindt zich tussen deze twee uitersten. Vier karaktertrekken zijn : 1. Men neemt afstand van de waarheidspretentie der objectieve wetenschap (Transcendentale épochè). 2. Men ziet af van alle omstandigheden (bijv. ook geschiedenis) en richt zich op de dingen zelf („Zu den Sachen selbst"). 3. De wereld waarin wij ons bevinden, reeds voordat wij wetenschap bedrijven, wordt gekarakteriseerd als „Lebenswelt". 4. Het heeft geen zin om over het bewustzijn te spreken, anders dan als een intentioneel bewustzijn, d.w.z. essentieel verbonden met de wereld (Intentionaliteit). Door de fenomenologische analyses bleek het zinvol te zijn de relatie subject-object opnieuw te doordenken. Het was zelfs wenselijk om een andere onderscheiding te maken nl.: Impliciet: de bewustzijnstoestand, waarbij het bewustzijn nog niet reflecteert op zichzelf. Expliciet: de reflectie. Men spreekt ook wel van thematisch en niet thematisch. Merleau-Ponty bestudeerde de subject-object relatie in het gebied der waarnemingen, dat dus nog vóór de reflectie ligt. Hij kwam tot de (vrij weergegeven) uitspraak: De oorsprong waaruit de reflectie ontstaat is het funderende. Het gereflecteerde is het gefundeerde. Er is altijd een rest, die zich aan de reflectie onttrekt. Het niet-gereflecteerde wordt eerst duidelijk in de reflectie. Centraal is voor hem het begrip „ambiguïteit" (dubbel-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen