1963 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 190

152

G. A. LINDEBOOM

tegenover de grootheid der melkwegstelsels. Hierin ziet hij een projectie van moderne denkbeelden in de middeleeuwse voorstellingswereld, die in wezen anders was. Daar waren hemel en aarde onverzoenlijk tegenover elkaar geplaatst: de hemel als de onvergankelijke, de aarde als de vergankelijke wereld. Er ging een verticale lijn van boven naar beneden en beneden ligt de aarde, veel minder belangrijk dan de hemel. Psychologisch liggen de verhoudingen, volgen Garrouges, geheel anders. Het oude geocentrisme was geen uiting van trots, doch van onwetendheid, het was een „geocentrisme de fait", geïnspireerd door de nederige natuurlijke situatie van de mensen, levend op de oppervlakte der aarde, en genoodzaakt het hoofd op te heffen om de sterren te aanschouwen. Hun voorstelling vloeide „logisch" voort uit de eenzaamheid van hun wereld („solitude de leur monde). Er is geen toren te bouwen vanaf de aarde, die reikt tot in de hemel. De verticale lijn tussen hemel en aarde, aan de Middeleeuwen eigen, wordt door het Copernicaanse heliocentrisme juist vervangen door een horizontale, want beide, hemel en aarde, worden nu in de ruimte geplaatst en zijn evenzeer vergankelijk. De aarde houdt op „demière" te zijn, nederig en uniek in haar soort, ze is „plongée en plein espace", en wordt een integrerend deel van de kosmische hemel. Aarde en hemel worden beide geschapen werkelijkheid, zoals het begin van de Bijbel dat steeds had geleerd.

En toch — misschien heeft de kerk dat gevoeld, toen ze Galüeï ter verantwoording riep, misschien is dat haar diepste drijfveer geweest in het proces, laat ons het hopen — en toch werd door Copernicus de eenvoudige voorstellingswereld der gelovigen als door een aardbeving uiteen gescheurd. De eenvoudige Christelijke geloofsverbeelding was eenvoudig verbijsterd, stuurloos en richtloos geworden. De schrijver gebruikt er woorden voor, die in mijn Frans woordenboek niet te vinden zijn: „L'imagination directive en était deboussolée et désemparée". Wij zijn en blijven nu eenmaal mensen. Wij denken in tijd en ruimte, en kunnen niet anders. Wij denken en geloven in beelden: God is in de hemel en de aarde is een voetbank zijner voeten. De Bijbel spreekt en sticht in beelden. Het denken in beelden, het maken van voorstellingen, is ons niet alleen een behoefte, maar innerlijke noodzaak. Het verlangen van de gelovige rust gaarne in het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen