1963 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 95

„THOUGHT REFORM"

69

neer we er van uitgaan, dat de mens een totaliteit is, een gestructureerde eenheid van lichaam en geest, waarin lichaam en geest en hun activiteiten niet van elkaar los te denken zijn, dan kan men de verklaring van het menselijk gedrag langs fysiologische weg niet aanvaarden. Doet men dit wel, dan vervalt men in een dualisme, waar alleen maar sprake kan zijn van een dualiteit. Naar mijn mening speelt in de methode van de „thought reform" het menseUjk verstand veel meer een rol dan onbewuste reflexen. Er treedt geen soort „total blank" op, waarop nieuwe reactiepatronen ingeprent kunnen worden. De hersenspoeling is een veel gecompliceerder en genuanceerder verlopend proces dan de mechanistische verklaring volgens de reflexenleer doet veronderstellen. Na de omvorming is niet het denkvermogen veranderd, maar de denkrichting. Het is ook niet aannemelijk, dat bij een mens, in welke toestand dan ook, de reacties met mathematische zekerheid van buitenaf bepaald kunnen worden. Dat de hersenspoeling zou berusten op de theorieën van Pavlov komt dus om twee redenen niet aannemelijk voor. Er zijn geen aanwijzingen dat de fysiologische leer van Pavlov bij de communisten een dergelijke, wijdverbreide toepassing heeft gevonden. Bezien vanuit wat over de hersenspoeling bekend is, zijn voorts de factoren die er een rol in spelen, zo complex en gevarieerd dat zij geen bevredigende verklaring vinden in de overgesimplificeerde psychologische theorieën op basis van Pavlovs bevindingen. Het lijkt of degenen die Pavlov als de vader van de hersenspoeling beschouwen, georiënteerd zijn op het behaviorisme, dat een psychologie wil opbouwen op grond van bestudering van de menselijke gedragingen, opgevat als reacties op prikkels. Anderen zijn van mening dat de hersenspoeling niet op grond van bepaalde wetenschappelijke theorieën ontwikkeld is, maar dat voor de verklaring ervan wel wetenschappelijke theorieën aangevoerd kunnen worden. Schein 5) is van mening dat de werking van sociale krachten een belangrijker factor is bij de hersenspoehng dan de sterkte of zwakte van de menselijke geest, omdat in de eerste plaats getracht wordt de sociale bindingen en identificaties van het slachtoffer te vernietigen. Meerloo 6) wil het Pavloviaans gezichtspunt combineren met Freudiaanse opvattingen, omdat naar zijn mening bij de hersenspoeling naast de verschrikkingen van buitenaf verschrikkingen van binnenuit (verborgen schuldgevoelens, onbewuste conflicten e.d.) werkzaam zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen