1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 113

„OBJECTIEF" EN „SUBJECTIEF''

85

objectief en subjectief wat eenvoudiger te vatten en te omschrijven. „Objectief" betekent in het gewone spraakgebruik: voor ieder controleerbaar, reproduceerbaar, statistisch juist, grootste gemene deler van alle of in ieder geval van de grote meerderheid der waarnemingen, c.q. de mening van de overgrote meerderheid der onderzoekers. Het zijn „feitelijkheden". Over het gehalte aan waarheid, op zichzelf een moeilijk hanteerbaar begrip, dat door velen klakkeloos aan het begrip „objectief" wordt verbonden, zullen wij het nu maar niet hebben. „Subjectief" heet dan, in dit verband, alles waar nog duidelijk een persoonlijke opinie aan kleeft en wat de criteria van reproduceerbaarheid, statistisch juistheid etc. nog niet heeft gepasseerd. Men is geneigd om alle waarnemingen, die men bij zichzelf doet, b.v. de bovengenoemde draaisensaties, als subjectief te bestempelen. De angst voor subjectiviteit gaat in de menselijke zintuigfysiologie zo ver, dat men zelfs geen genoegen neemt met de statistische objectiviteit, maar de eis meent te moeten stellen, dat de uitkomst voor ieder controleerbaar, dat wil zeggen voor ieder zichtbaar moet zijn.. Voor de audiologie gebruikt men in exceptionele gevallen de methode van de psycho-galvanische reflex (skin-resistance test). Men conditioneert de proefpersoon door een (onaangename) sensatie aan de impuls te koppelen. Deze onaangename sensatie verandert via neurovegetatieve weg de electrische weerstand van de huid. Later treedt dan deze weerstandsverandering op bij iedere adaequate impuls, ook zonder dat op de impuls de onaangename sensatie volgt (voorwaardelijke reflex). Deze weerstandsverandering kan men meten en uit het af of niet optreden ervan concluderen of de proefpersoon de impuls heeft waargenomen of niet. Wat de cupulometrie betreft maakt men ook, en dit dan als regel, gebruik van een zij-effect: duizeligheid gaat gepaard met rukkende oogbewegingen: de nystagmus. Men meet nu de nystagmusduur, de nystagmografie. Beide methoden hebben het bezwaar dat men voetstoots aanneemt dat deze zij-effecten altijd geheel parallel lopen met het effect dat men oorspronkelijk wilde meten. Dit is zeker niet het geval. Een groter, en naar mijn mening onoverkomelijk bezwaar is, dat men met deze procedure principieel iets anders meet, dan men bedoelde te meten; de bewuste waarneming van de adequaat toegevoerde zintuigelijke prikkel. Lagere dieren reageren op zintuigelijke prikkels zonder dat er van be,wustzijn, althans van hoger bewustzijn sprake hoeft te zijn: de oester sluit zijn schelp bij aanraking. Voor zover er duidelijk van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen