1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 95

WIJSGERIGE BENADERING OUDERDOMSPROBLEMEN

67

vi^ereldontwerp, historiserend bestaan, temporaliserend bestaan enz. Men moet wel in dynamische termen over de mens spreken, omdat het dynamische momenteel zozeer in het oog springt. Vestigen wij onze aandacht slechts op de ontwikkeling van de vervoersmiddelen, de communicatiemiddelen, de productiemiddelen, de wooncultuur, de verstedelijking. In al deze facetten van ons leven nemen wij hetzelfde feit waar: terwijl de mens zich vroeger in een langzaam, bijna niet waarneembaar tempo voortbewoog, hebben wij binnen korte tijd een onvoorstelbaar grote ontwikkeling doorgemaakt. De reden van de versnelde vooruitgang is niet moeilijk te achterhalen. De mens is tot vooruitgang in staat en hij is een cultuurwezen, omdat hij ertoe in staat is, zijn situatie in het licht van zijn kritische rede te bezien en te herzien. Dank zij zijn kritische rede kan de mens zijn situatie actief ter hand nemen. Hij kan in haar goed en kwaad, zin en zinloosheid, waarde en onwaarde onderscheiden, hij kan het goed, de zin, de waarde bevorderen, en het kwaad, de zinloosheid, de onwaarde bestrijden. Omdat het menselijke doen en laten in het licht van de kritische rede staat, is de mens in staat tot cultuur en vooruitgang. Welnu, de moderne mens heeft zijn doen en laten op een nieuwe wijze in het licht van de kritische rede geplaatst. Hij heeft nl. zijn doen en laten geplaatst in het licht van de wetenschappelijke rede. Vroeger bleven, ondanks het bestaan van wetenschap, grote terreinen van de menselijke praxis staan in het licht van de vóór-wetenschappelijke rede. Nu wordt zo goed als alle praxis in het licht van de wetenschappelijke bezinning geplaatst. Het valt niet te ontkennen, dat op dit terrein de beta-wetenschappen meer vermogen dan de alfawetenschappen; vandaar het prevaleren van de beta-cultuur in onze periode. Het valt te begrijpen, dat de aanwending van het licht van de wetenschappelijke rede in de praxis een stroomversnelling teweeg heeft gebracht. Vandaar de versnelde ontwikkeling van productiemiddelen, geneesmiddelen, verkeersmiddelen, communicatiemiddelen enz. Wij hebben hier te doen met middelen, maar wij, mensen, maken in ons leven daarvan gebruik. De ontwikkeling der middelen verandert natuurlijk ons eigen leven. De versnelde ontwikkeling bemoeilijkt in onze periode het leven van de ouden van dagen. Wij moeten niet vergeten, dat degenen die nu rond de vijfenzestig zijn, rond de eeuwwisseling geboren werden, dus in een situatie die radicaal verschilde van de onze. Ik heb eens twee prenten gezien, die situaties rond de eeuwwisseling weergaven; één gaf een beeld van het strandleven te Scheveningen, de ander gaf

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen