1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 253

RELIGIEUZE PROJECTIE ?

177

mensenhart was opgeklommen dat heeft God geopenbaard" kende de technische term „projectie" niet, maar vergis ik mij, als ik zeg, dat hij juist wilde uitdrukken: „mensen, dit is nu géén projectie, want wij zouden het nóóit zo bedacht hebben". Want projectie is altijd projectie van onze onbewuste strevingen, gevoelens, begeerten, angsten, etc. Deze kennen we thans, in theorie, toch wel enigszins. De projectie van de Mohammedaanse hemel of van de Germaanse is niet moeilijk (voor ons niet moeilijk) te herkennen als projectie, de woorden infantiele lustbevrediging zijn hier een cliché. Maar van de nieuwe hemel die wij verwachten is alleen te zeggen „dat wij met Christus zullen zijn". Kan het gewaagder gezegd worden? Is dit een bekende inhoud van ons onbewuste, een universeel verlangen om met Hem te zijn? Nog duidelijker is het misschien bij een ander voorbeeld: is het werkelijk een onbewust verlangen van ons (als natuurlijke mensen) dat onze zonden ons vergeven worden en dat wij van Genade mogen leven? Of is dit in geen mensenhart ooit opgeklommen? Is het niet een ergernis en een dwaasheid voor ons en willen wij niet veel liever onze zonden ontkennen en die van de ander bestraffen? En „van genade leven" dat is de status van een bedelaar. Van nature willen wij het zélf doen, met onze „goede werken" of onze zuivere belijdenis of onze veelgeprezen zending. En dan wat ons geopenbaard wordt over God: dat Hij zó groot is, dat Hij zich kan vernederen tot den dood, en dat dit niets afdoet aan Zijn grootheid. Dat Hij de mensen niet alleen verdraagt, niet alleen zich moreel verplicht voelt omdat ze er nu eenmaal zijn, ze ook maar te aanvaarden, maar ze liefheeft met een liefde die ons altijd weer duizelig maakt als wij er iets van gaan beseffen, zou dat alles projectie zijn? Ik kan me alleen maar indenken dat wij zouden projecteren: een Godsbeeld dat MIJ liefheeft om mijn uitnemende qualiteiten en dat alle anderen ver beneden mij stelt en streng straft als ze mij te na komen. De zo bevreemdende en verontrustende woorden van de Bijbel („hebt uw vijanden lief') zouden projecties zijn? Zijn er dan geen projecties op religieus gebied? Ik zou haast profanerend antwoorden „Vele en in velerlei opzicht". Over de zeer doorzichtige projecties van de zogenaamde primitieven en „heidenen" zullen we maar niet meer spreken. (Over het Boeddhisme hoop ik aan het slot nog wat te zeggen.) Maar wel vermeldenswaard zijn de projecties van de onder ons

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen